Eilandbestuur Diensten & afdelingen Stichtingen en organisaties Politie en rechtspraak

Eilandbestuur

Het eilandbestuur op Bonaire bestaat uit drie zelfstandige organen: de eilandsraad, het bestuurscollege en de gezaghebber. Alle drie de organen hebben binnen het eilandbestuur hun eigen taken en verantwoordelijkheden. Bonaire is verdeeld in zes stads- en dorpsgebiedjes maar wordt als één gemeente bestuurd. De eilandsraad, bestuurscollege en de gezaghebber zetelen in Kralendijk

Eilandsraad

De eilandsraad is de groep van gekozen volksvertegenwoordigers op Bonaire. De eilandsraad controleert het bestuurscollege en telt negen zetels voor de eilandsraadsleden. De eilandsraad op Bonaire is vergelijkbaar met de gemeenteraad in Nederland. 

Kind op BonaireHet Pasangrahan is in 1890 gebouwd en wordt tegenwoordig gebruikt als vergaderruimte van de eilandsraad.

Bestuurscollege

Het bestuurscollege vormt het dagelijks bestuur van het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) en bestaat uit de gezaghebber, drie gedeputeerden en de griffier. Het bestuurscollege op Bonaire is vergelijkbaar met het college van burgemeester en wethouders in Nederland.

Het bestuurscollege van Bonaire en de bestuurscolleges van de twee andere eilanden van Caribisch Nederland (Saba en Sint Eustatius) zijn twee keer per jaar in Den Haag voor overleg met de bewindspersonen en ministeries. 

Gezaghebber

De gezaghebber van Bonaire is vergelijkbaar met de burgemeester in Nederland en heeft veel verschillende taken. Hij of zij is voorzitter van de eilandsraad, voorzitter van het bestuurscollege, plaatselijk hoofd van de politie, vertegenwoordiger van het Openbaar Lichaam Bonaire en hij of zij kondigt alle eilandsverordeningen en eilandsbesluiten af.

De gezaghebber wordt voor een periode van zes jaar benoemd en wordt ondersteunt bij al zijn of haar taken door het Kabinet van de Gezaghebber.

Waarnemend gezaghebber

Op Bonaire wordt ook een waarnemend gezaghebber benoemd. Ook de Rijksvertegenwoordiger kan op grond van de Wet Openbare Lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (WolBES) voorzien in de waarneming van de gezaghebber.

Nederlands Genootschap van Burgemeesters

De gezaghebber van Bonaire is ook lid van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB). Als lid van het NGB kan de gezaghebber van Bonaire deelnemen aan de jaarlijkse conferentie van de NGB.

Historische lijst van de gezaghebbers van Bonaire

  ambtsperiode
Edison E. Rijna 2014-
Lydia A. Emerencia 2012-2013
Glenn A.E. Thodé 2008-2011
Herbert F. Domacassé 2003-2008
Richard N. Hart 1998-2003
Frits Martinus de los Santos Goedgedrag 1992-1998
George A. Soliana 1986-1992
A.J. Cecilia 1985-1986
Alfred R.W. Sint Jago 1973-1985
Raymundo P. Saleh 1969-1973
Elias José Morkos 1963-1969
Antonius Johannes van Hesteren 1958-1963

Gedeputeerden

De gedeputeerden op Bonaire zijn vergelijkbaar met de wethouders in Nederland. Een gedeputeerde is lid van het bestuurscollege.

Eilandsecretaris

De Eilandsecretaris staat aan het hoofd van de ambtelijke organisatie op Bonaire. Mevr. mr. Nereida M. Gonzales is de huidige eilandsecretaris.

Liaison officer

Doordat Bonaire een bijzondere gemeente van Nederland is, is er vanzelfsprekend veel onderling contact tussen de ministeries in Nederland, de Rijksvertegenwoordiger op Bonaire en het Bestuurscollege op Bonaire.

Naast deze bestaande ambtelijke driehoek gaan er steeds meer stemmen op in de Bonairiaanse politiek om een liaison officer (contactpersoon) in Den Haag te stationeren, die namens het Bestuurscollege de Haagse politiek op de voet kan gaan volgen.

Deze contactpersoon kan zich bezighouden met het verzamelen van relevante documenten, het bijhouden van een kameragenda en het vastleggen van debatten die relevant zijn voor Bonaire. Op deze manier krijgt Bonaire 'eigen oren en ogen' in Den Haag.

Dualisme

Op Bonaire is het dualisme het uitgangspunt bij de verdeling van de verantwoordelijkheden. Dit betekent dat bestuurders (leden van het bestuurscollege) geen deel uitmaken van de volksvertegenwoordiging (leden van de eilandraad). De volksvertegenwoordigers controleren het bestuur.

Het 'Actieprogramma Lokaal Bestuur' verzorgt regelmatig trainingen op Bonaire. Tijdens deze trainingen staat de betekenis van het dualisme voor de dagelijkse bestuurspraktijk centraal. Het Actieprogramma Lokaal Bestuur is een platform voor kennis- en ervaringsuitwisseling tussen gemeenten. Het doel van deze organisatie is om het lokaal bestuur te versterken en de samenwerking tussen alle partijen te stimuleren.

Gedragscode voor bestuursorganen

Om de integriteit van binnen het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) te waarborgen, geldt er voor alle bestuursorganen (Eilandraad, Bestuurscollege en gezaghebber) op Bonaire een ethische gedragscode.

Deze ethische gedragscode omvat de normen en regels die bestuurders in acht moeten nemen als zij geconfronteerd worden met specifieke gevallen zoals bij het geven van informatie aan derden, belangenverstrengelingen en bij het aannemen van giften.

Politiek

Politiek algemeen

De politiek op Bonaire is boeiend en doorgaans turbulent. Er zijn verschillende politieke partijen actief op het duikeiland. Tijdens iedere verkiezing verschijnen er weer nieuwe politieke groeperingen met frisse ideeën en plannen ten tonele op het Caribische eiland.

Tweede Kamerverkiezingen

Door de staatkundige verandering van 10 oktober 2010 heeft de Bonairiaanse bevolking ook kiesrecht gekregen voor de Eerste Kamer der Staten-Generaal, de Twee Kamer der Staten-Generaal en het Europese Parlement.

Bonaire vormt tezamen met Saba en Sint Eustatius (de twee andere eilanden van Caribisch Nederland) de twintigste kieskring van Nederland. Vanaf 2014 hebben niet-Nederlanders op Bonaire naast actief ook passief kiesrecht.

De gezaghebbers van de BES-eilanden pleiten ervoor dat de Tweede Kamerverkiezingen op de BES-eilanden één dag eerder zouden moeten plaatsvinden dan in Europees Nederland, waarbij de uitslag de dag erna pas bekend gemaakt dient te worden. Op deze manier moet worden voorkomen dat de bewoners op de BES-eilanden zich kunnen laten beïnvloeden door de officieuze uitslag in Europees Nederland.

Actiegroep Bezorgde Bonairianen

Niet alle Bonairianen zijn blij met de huidige staatsrechtelijke status van Bonaire als bijzondere gemeente van Nederland. Deze Bonairianen, onder leiding van Cedric Soleana, hebben zich verenigd in de 'Actiegroep Bezorgde Bonairianen'. Zij pleiten onder andere voor een nieuw referendum over de status van het eiland.

Daarnaast vinden zij dat er veel meer rekening moet worden gehouden met de bijzondere kenmerken van Bonaire zoals de economische omstandigheden, de sociale omstandigheden, de grote afstand van Bonaire tot Europees Nederland, het specifieke karakter van Bonaire, het kleine oppervlakte, de beperkte bevolkingsomvang, de geografische omstandigheden, het klimaat en tal van andere factoren.

Er zijn ook verschillende politieke partijen op Bonaire die niet te spreken zijn over de huidige staatsrechtelijke status van Bonaire. Zij vinden dat het koraaleiland als 'Openbaar Lichaam' moet worden omgezet in een 'Federale Deelstaat'. Zij schatten in dat Bonaire op die manier veel meer autonomie zal vergaren dan in de huidige positie als bijzondere gemeente van Europees Nederland.

Alle actiegroepen op Bonaire hebben zich in 2012 verenigd onder de naam 'Nos ke Nos Boneiru Bek' (Wij willen ons Bonaire terug). Nos ke Nos Boneiru Bek wil onder andere een referendum gaan organiseren waarbij de bevolking van Bonaire zich kan uitspreken over de wenselijke status die zij voor ogen hebben. Desnoods willen zij dat het volksreferendum onder toezicht van de Verenigde Naties plaatsvindt. 

Politieke partijen op Bonaire

Op Bonaire hebben de verschillende politieke partijen verschillende kleuren. De 'groene partij' zijn de christendemocraten en de 'rode partij' zijn de sociaaldemocraten. Maar je hebt ook 'oranje partijen' en 'witte partijen'. Tijdens de verkiezingen zijn de straten van Kralendijk en Rincon dan ook gekleurd met rode, groene, oranje en witte kleuren.

In 2013 zette de eerste Europees Nederlandse politieke partij voet aan wal op Bonaire. De partij werd opgericht door Gerard van den Tweel en opereert onder de naam VVD Afdeling Bonaire. In 2014 werd de partij op het jaarlijkse partijcongres onderscheiden met de V-factor. De V staat voor 'vibes' en wordt uitgereikt aan een afdeling waar veel positieve dynamiek aanwezig is.

Movimientu Boneiru Liber (MBL)
Partido Demokratiko Boneriano (PDB)
Partido Alerta Boneiriano (PABON)
Partido Boneiriano Sosial (PABOSO)
Partido Pro Desaroyo (PRO)
Partido Pro Hustitia & Union (PHU)
Union Partriótiko Boneiriano (UPB)
VVD Afdeling Bonaire

Tweede Kamerverkiezingen 2012

Op 12 september 2012 mochten de Bonairianen voor het eerst in de geschiedenis van het duikeiland hun stem uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Van de 16.541 inwoners van Bonaire (2012) waren er 10.336 inwoners stemgerechtigd.

In totaal deden er op Bonaire achttien politieke partijen mee. Dat waren er drie minder dan in Europees Nederland. Het was voor de bewoners van Bonaire niet mogelijk om te stemmen op de Piratenpartij, de Partij voor Mens en Spirit en de Liberaal Democratische Partij. Deze partijen waren niet in staat geweest om dertig handtekeningen te verzamelen op het duikeiland die het mogelijk maakte om te mogen deelnemen aan de verkiezingen op Bonaire.

De Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) startte voor de verkiezing een informatiecampagne om de stemgerechtigden te informeren over de verkiezingen. Het Openbaar Lichaam Bonaire was zelf verantwoordelijk voor de verspreiding van de stempassen en de kandidatenlijsten van de verschillende partijen.

Tijdens de aanloop naar verkiezingen besteedden de politieke partijen in Europees Nederland allemaal aandacht aan Bonaire in hun verkiezingsprogramma’s. Bij sommige partijen was deze aandacht beperkt, maar andere partijen hadden grote plannen uitgewerkt om de status van het duikeiland en de leefomstandigheden te verbeteren of zelfs drastisch te veranderen. Op Bonaire stonden overigens geen verkiezingsborden waar politieke partijen hun standpunten kenbaar op konden maken.

Sommige politieke partijen op Bonaire hadden voor de Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 een stemadvies gegeven aan de kiezers op Bonaire. Zo gaf de Partido Pro Hustitia & Union (PHU) het stemadvies om links te stemmen of om een stem uit te brengen op de '50plus'.

De Union Partriótiko Boneiriano (UPB) voerde voor het CDA campagne op het Benedenwindse Eiland. Pressiegroep 'Awor t’e Ora' riep de Bonairianen op om blanco te stemmen om juist het CDA niet te laten winnen op Bonaire. 416 Bonairianen maakten gebruik van deze optie.

Een andere pressiegroep 'Nos ke Boneiru bek' (wij willen Bonaire terug) zette op 12 september 2012 een door de deurwaarder verzegelde speciale stembus in de stemlokalen. Op deze manier konden Bonairianen hun stemkaart ongeldig maken en dus een proteststem uiten. 1732 Bonairianen maakten gebruik van deze optie. Uiteindelijk had de PvdA (20,8 procent van de stemmen) gewonnen, gevolgd door de VVD (15,8 procent van de stemmen).

Troonrede 2012

In de troonrede van 2012 die door Koningin Beatrix op 18 september werd uitgesproken, werd ook aandacht besteed aan Bonaire en aan de twee andere eilanden van Caribisch Nederland. In de onderstaande alinea staat de bewuste passage uit de troonrede.

'In het Caribische deel van het Koninkrijk staan relatief kleine landen voor grote uitdagingen. De economische crisis laat zich ook daar voelen. De nieuwe staatkundige structuren zijn nog jong. Transparantie en houdbare overheidsfinanciën zijn van groot belang voor de bevolking en het vertrouwen in het bestuur. Na de staatkundige vernieuwing van oktober 2010 wordt op de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba op diverse terreinen geïnvesteerd in verbeteringen. Dat geldt onder andere voor de ziekenhuiszorg, de kwaliteit van schoolgebouwen en leerkrachten, en de rioolwaterzuivering.'

Plaza Resort Bonaire

All Inclusive Hotel Plaza Resort Bonaire

Met de geweldige all inclusive formule van Plaza Resort is het onbeperkt genieten op Bonaire!

Meer info

Reisgidsen Bonaire

Reisgidsen over Bonaire

Ga jij naar Bonaire? Dan zijn deze reisgidsen over Bonaire onmisbaar voor jou!

Meer info

Auto huren op Bonaire

Huurauto Bonaire

Wat is er nou leuker om met een auto er op uit te trekken om het eiland te verkennen? Doen!

Meer info

Activiteiten op Bonaire

Kajakken op Bonaire

De allerleukste activiteiten op Bonaire boek je thuis al eenvoudig online bij Viator!

Meer info

Tip AB Car Rental

Ga jij naar Bonaire en zoek je een betrouwbare autoverhuurder? Dan is AB Car Rental een uitstekende partner. AB Car Rental heeft als enige autoverhuurder € 0,00 eigen risico! Bekijk de tarieven!

Tip Plaza Resort Bonaire

Uit persoonlijke ervaring kunnen wij dit hotel van harte aanbevelen. All inclusive, dus lekker zorgeloos en relaxed. Heerlijke cocktails aan de bar, een bbq aan het strand of ander thema diner, wat hebben wij genoten. De kamers zijn ruim, zeer comfortabel en de staf is super vriendelijk. Het huisrif voor de deur is geweldig, tijdens het snorkelen zagen we daar zelfs een schilpad! Wij komen er zeker terug. Beoordeeld met een 8.5. Meer info & Direct boeken!

Tip Snorkeltour Bonaire

Wil jij met een gids gaan snorkelen op Bonaire? Je ziet er de mooiste, kleurrijke vissen en wie weet ook wel een zeeschildpad. Hapjes, drankjes en snorkeluitrusting zijn inbegrepen! Boek deze tour bij Viator. Beoordeeld met 5.0 uit 5.0 sterren. Direct boeken!

Wil jij voordelig op vakantie naar Bonaire? Bekijk dan de last minutes en aanbiedingen!

TOP 10
Ben je op zoek naar de beste vakanties naar Bonaire? Bekijk dan de TOP 10 pakketreizen Bonaire!

TUI
De Vakantie Discounter
Stip Reizen
Corendon
PrijsVrij
By June vakantie Bonaire met huurauto
Beach Check Aanbiedingen
D-Reizen Aanbiedingen