Geschiedenis van Bonaire

Geschiedenis van Bonaire Bonaire in jaartallen

De geschiedenis van Bonaire is boeiend en turbulent. Het eiland is miljoenen jaren geleden verrezen uit de oceaan en de laatste duizenden jaren bewoond door verschillende volkeren die korte of langere tijd een stempel op de geschiedenis van het Caribische eiland gedrukt hebben.

Het is verleidelijk om te denken dat het woord Bonaire afgeleid is van het Franse woord 'bon air' (zuivere lucht), echter het Caribische eiland is waarschijnlijk door de Spaanse ontdekkingsreiziger Alonso de Ojeda vernoemd naar het indiaanse woord voor laagland namelijk 'bojnaj'.

Daarnaast zijn er ook theorieën die beweren dat de indiaanse woorden 'boy nayil' ten grondslag liggen aan de huidige naam Bonaire. Tegenwoordig heeft het koraaleiland twee bijnamen: 'Flamingo Island' en 'Diver’s Paradise', dit laatste omdat Bonaire zeer geliefd is bij duikers voor een duikvakantie.

Duiken vanaf boot op Bonaire

Ontstaan van Bonaire

Ongeveer 100 miljoen jaar geleden is Bonaire ontstaan als gevolg van een botsing tussen het Caribische Plateau en de platen Faralla en Altalia. Een enorme landmassa werd vervolgens 60 miljoen jaar geleden boven het wateroppervlakte uitgetild. De wind en het regenwater hebben vervolgens miljoenen jaren op het gesteente ingebeukt met als gevolg dat het landschap van Bonaire aanzienlijk is afgeplat.

Eenderde van het eiland bestaat uit vulkanisch gesteente maar het grootste deel van Bonaire bestaat uit kalksteen. Deze kalksteen is ontstaan als gevolg de afzetting van kalk door de poliepen van steenkoraal. Het is wel aardig om je te realiseren dat in de tijd dat de dinosauriërs over de aardbol renden, Bonaire nog niet bestond.

Indianen

Reeds een paar duizend jaar voor onze jaartelling woonden er al mensen op Bonaire. De indianen van Zuid-Amerika hadden zich in die tijd over het Caribische gebied verspreid. Het Caribische gebied is vernoemd naar de Carib-indianen. Deze periode wordt het Archaïsche Tijdperk genoemd.

De eerste groepen indianen leefden als semi-nomaden op Bonaire, zich voedend met de dieren van de zee (visser-jager-verzamelaarsvolks). Latere groepen, waaronder de Caiquetío’s (een stam van het volk van de Arowakken), hadden een vaste verblijfplaats en bedreven naast visserij ook landbouw. Archeologische vondsten (onder andere werktuigen en schelpsieraden) en rotstekeningen op Bonaire herinneren aan het indiaanse verleden.

Bonaire werd niet bevolkt door duizenden indianen, hooguit een paar honderd. Toen de Spanjaarden Bonaire ontdekten leefden de indianen overigens nog in het 'stenen tijdperk'. Deze periode wordt het Keramische Tijdperk genoemd.

De eerste volkeren die op Bonaire woonden werden geconfronteerd met uitzonderlijk veel natuurgeweld zoals vulkanische stromingen, aardbevingen, orkanen en prehistorische tsunami’s.

Ongeveer 4.200 jaar, 3.500 jaar, 1.500 jaar en 500 jaar geleden werd Bonaire blootgesteld aan vier zware tsunami’s. Hierdoor zijn veel archeologische sporen verdwenen en is het archeologisch onderzoek van zowel het Archaïsche Tijdperk als het Keramische Tijdperk niet eenvoudig. Zo zijn op dit moment op Bonaire slechts vier vindplaatsen uit het Archaïsche Tijdperk bekend.

Spanjaarden

In 1499 zette volgens de overlevering de Spanjaard Alonso de Ojedo als eerste Europeaan voet op Bonaire en Curaçao. 1499 is in ieder geval een belangrijk jaartal in de geschiedenis van Bonaire. In dat jaar verscheen het eiland voor het eerst op de 'Mapa Mundi': de beroemde wereldkaart van Juan de la Cosa. 

Op deze kaart wordt Bonaire isla do Brasil (Brazieleiland) genoemd vanwege de grote hoeveelheid brazielbomen die het eiland destijds rijk was. Vanaf 1499 begon dus de kolonisatie van de Benedenwindse Eilanden door de Spanjaarden. Voor de Bonairianen geldt dit jaartal als het begin van hun geschiedenis.

De bast van het brazielhout werd gebruikt voor het maken rode kleurstof die vervolgens werd gebruikt in de textielindustrie. Om die reden wordt het brazielhout ook wel verfhout genoemd.

Omdat de Spanjaarden in vergelijking met de indianen op Aruba, Bonaire en Curaçao maar kleine mensen waren noemden de Spanjaarden de eilanden islas de los gigantes (eilanden van de reuzen).

Oud huis op Bonaire

Later kwamen de Spanjaarden erachter dat er geen goud en geen bruikbare landbouwgronden op Aruba, Bonaire en Curaçao waren en toen noemden ze de eilanden islas inutile (nutteloze eilanden). Alle indianen werden vervolgens door de Spanjaarden van de eilanden afgevoerd en te werk gesteld in de Spaanse kopermijnen en op de suikerplantages van Hispaniola.

Uiteindelijk hebben de Spaanse kolonisten veel verschillende diersoorten op het eiland ingevoerd (geiten, koeien, paarden en varkens) voor het vlees en huiden, die verder weer op andere omringende Caribische eilanden verhandeld werden.

Hollanders

In het midden van de 17de eeuw zocht de West-Indische Compagnie (WIC) een nieuw steunpunt voor hun vaart op Zuid-Amerika en een marinehaven voor haar kaperschepen. In 1634 werd daarom beslag gelegd op Curaçao onder leiding van Johannes van Walbeeck. Twee jaar later, in 1636 werden vanaf Curaçao ook Bonaire en Aruba veroverd op de Spanjaarden.

Door de opbloeiende haringvisserij ontstond er bovendien een enorme behoefte aan zout in Holland. De WIC was dus ook op zoek naar plaatsen waar men gemakkelijk zout (het witte goud) kon oogsten en Bonaire was daar zeer geschikt voor. Daarnaast was Bonaire rijkelijk beplant met brazielhout (verfhout) en pokhout, waar ook een grote markt voor was. De eerste door de WIC aangestelde Nederlandse gouverneur van Bonaire was overigens Wouter van Twiller.

In het begin werd op Bonaire veel vee gefokt en maïs verbouwd ten behoeve van de bewoners van Curaçao, maar wat dieper in de 17de eeuw werd de zoutwinning steeds belangrijker en werden ook massaal zwarte Afrikaanse slaven ingezet bij het zware werk in de zoutpannen en op de plantages. Een zwarte bladzijde uit de vaderlandse geschiedenis.

Peter Stuyvesant

De beroemde Nederlandse koloniaal bestuurder Peter Stuyvesant heeft ook een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Bonaire.

Peter Stuyvesant was in dienst van de WIC en werd in 1639 benoemd tot directeur-generaal van Curaçao. Dat betekende ook dat hij het bevel voerde over de twee andere Benedenwindse Eilanden: Bonaire en Aruba. 

Peter Stuyvesant bracht in 1662 een kort bezoekje aan Aruba. Nadat de bestuurszetel van 'Nieuw Nederland', van Curaçao naar Nieuw Amsterdam werd verplaatst, verhuisde Stuyvesant mee naar het huidige New York waar hij uiteindelijk stierf in 1672. 

Macamba's

Blanke Nederlanders en andere blanken mensen die heden ten dage op Bonaire leven, wonen en werken worden door de lokale Bonairiaanse bevolking Macamba’s (Makamba’s) genoemd. Het woord Macamba betekent overigens 'moddervoet'.

Daarnaast bestaat ook nog het woord 'Makamba pret', hetgeen 'zwarte Nederlander' betekent. Antilianen die lang in Europees Nederland hebben gewoond en de gewoontes en gebruiken van Europees Nederland hebben overgenomen worden Makamba pretu’s genoemd.

Op dit moment wonen er ongeveer 1.600 mensen op Bonaire die in Europees Nederland geboren zijn.

Wisselende eigenaren

In de 19de eeuw wisselde Bonaire een paar keer van eigenaar. Deze periode wordt ook wel 'de periode van verwarring' genoemd. Afwisselend waren Engelsen en Hollanders de baas op Bonaire; Engeland was in oorlog met het Frankrijk van Napoleon en veroverde tot twee maal toe Bonaire op de Hollanders. Uiteindelijk kwam in 1816, na de vrede van Londen, Bonaire definitief weer in Nederlands bezit.

Nederlandse gemeente

Sinds 10 oktober 2010 zijn de Nederlandse Antillen opgeheven. Curaçao en Sint Maarten zijn nieuwe landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden geworden. Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zijn bijzondere gemeenten van Nederland geworden. Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat nu uit: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

Slavernij

De slavenhandel uit de 17de eeuw die opgezet werd door de Hollanders, Engelsen, Fransen en Portugezen, vormt een zwarte bladzijde uit de wereldgeschiedenis.

Zwarte Afrikanen werden vanuit Afrika naar het Caribische gebied verscheept en daar verhandeld om tewerk gesteld te worden in Noord-Amerika, Zuid-Amerika en op de Caribische eilanden. Hier moesten de slaven zwaar werk verrichten op de verschillende soorten plantages, in de havens en in de zoutpannen.

In totaal vervoerden Hollandse schepen een half miljoen slaven van de westkust van Afrika naar de koloniën in de 'West'. In 1863 werd de slavernij in de Nederlandse kolonies volledig afgeschaft.

Zoutwinning

Nadat Willem Beukelszoon uit Biervliet in de veertiende eeuw het haringkaken uitvond, ontstond er een enorme behoefte aan zout in Europa. Bij het haringkaken wordt onder andere zout gebruikt om de haring langer te kunnen bewaren en dat principe zorgde voor een revolutie in de voedselvoorziening.

De condities op het zuidelijk deel van Bonaire zijn ideaal voor de winning van het zilt. Zuid-Bonaire altijd al ondiepe zoutmeren gehad en tijdens de WIC-tijd is men dammen en dijken gaan bouwen rondom de zoutmeren om het verdampingsproces beter te beheersen. Een paar eeuwen later ligt deze efficiënte infrastructuur er nog steeds.

Zouitpannen op Bonaire

Dit is dan ook de reden dat op de dag van vandaag nog steeds aan commerciële zoutwinning wordt gedaan op het Caribische eiland. In de 19de eeuw is meer dan 50.000 kilogram zout van Bonaire naar Nederland verscheept. Het is nu het Amerikaanse bedrijf Cargill dat het zout oogst uit de Caribische Zee en verscheept naar de VS waar het verdere bewerkingen ondervindt en onder andere als strooizout en waterontharder wordt ingezet. Cargill produceert jaarlijks ongeveer 400.000 ton zout.

Bonaire bezit een flink aantal zoutmeren (saliñas). Deze saliñas bevinden zich voornamelijk in het noorden van Bonaire in het Washington Slagbaai National Park. Een zoutmeer is een binnenmeer waar wel water kan instromen maar geen water kan uitstromen.

Wanneer het gaat om een kunstmatig meer (kom) voor de zoutwinning wordt gesproken van een zoutpan. Deze zoutpannen bevinden zich in het zuiden van Bonaire. Doordat het water alleen kan verdwijnen door te verdampen, wordt de zoutconcentratie in het resterende water steeds hoger. Als de aanvoer van het water minder is dan de verdamping, zal al het water uiteindelijk verdwijnen en blijft er een zoutvlakte achter waar men dan vervolgens het zout van kan oogsten.

Tegenwoordig wordt voor het delven van het zout moderne technologie en machinekracht ingezet. Vroeger ging dat uiteraard anders, maar het onderliggende principe is nog steeds hetzelfde. Een bekken (zoutpan) laat men vollopen met zeewater, de watertoevoer wordt afgesloten en de zon doet de rest. Het water verdampt na verloop van tijd en de zoutkristallen zijn vervolgens van de drooggevallen bodem af te scheppen. Het zout wordt vervolgens gewassen en een paar maanden gedroogd vooraleer het middels transportbanden in schepen wordt geladen.

In het verleden werden hier slaven te werk gesteld. Het was extreem zwaar werk onder de immer verschroeiende koperen ploert. Er zijn in die tijd ook slavenhuisjes gebouwd waar de slaven de nacht konden doorbrengen, zodat ze niet iedere dag op en neer naar hun dorpen Tera Cora, Antriol en Rincon hoefden te lopen. Deze kleine stenen hutjes waren net groot genoeg voor twee personen.

Toerisme

Het toerisme is voor Bonaire van enorm belang en zorgt ervoor dat een groot deel van de Bonairianen direct of indirect met deze bedrijfstak van doen hebben. Jaarlijks bezoeken ruim 60.000 vlieg-toeristen en 260.000 cruise-toeristen Bonaire. Het zijn voornamelijk Europese Nederlanders, Amerikanen, Canadezen en Venezolanen die het Caribische eiland weten te vinden.

De adembenemend mooie onderwaterwereld, de rust, de vriendelijkheid van de Bonairianen, de veiligheid op het eiland en het stabiele klimaat zijn belangrijke eigenschappen van Bonaire die het voor toeristen een aantrekkelijke reisbestemming maken. De meeste bezoekers van Bonaire zijn derhalve duik- en natuurtoeristen.

Radio Nederland Wereldomroep

Om Nederlanders en Rijksgenoten van het Koninkrijk der Nederlanden in het buitenland en in de overzeese gebiedsdelen op de hoogte te houden wat er zoal in Nederland gaande was, werd in 1947 Radio Nederland Wereldomroep (RNW) opgericht.

Op Bonaire stonden 2 kortegolfzenders met grote rood-witte zendmasten om de uitzendingen die in Nederland werden gemaakt op te vangen en versterkt door te stralen. Deze gigantische stellage van 17 radiomasten (opgetrokken uit massief staal en hoogtes tot 110 meter) tekende zich sterk af tegen het groene Bonairiaanse landschap en was derhalve van grote afstand zichtbaar.

De radiomasten werden in 1968 op Bonaire gebouwd om Nederlanders en Rijksgenoten van het Koninkrijk der Nederlanden in Midden-, Zuid-, en Noord-Amerika van informatie te voorzien. In totaal had de RNW drie zendstations. Ook Deutsche Welle, BBC World Service, Radio Japan en Voice of America maakten gebruik van het relaisstation. Naast het zendstation op Bonaire was dat een zendstation in Nederland en op Madagaskar. Het zendstation op Bonaire droeg de naam 'Drs. L.F. Tijmstra'.

In 2011 had het kabinet in Den Haag besloten om te stoppen met de Nederlandstalige programma’s van de RNW in het kader van een bezuinigingsronde bij verschillende media. Op 30 juni 2012 werden vanuit Bonaire de laatste reguliere korte golfuitzendingen uitgezonden. Op 14 november 2012 werden de zendmasten neergehaald en werd de skyline van Bonaire weer teruggeven aan het natuurlijke landschap van het koraaleiland.

Bonaire in jaartallen

Bekijk het overzicht van < 1492 tot 2018

Plaza Resort Bonaire

All Inclusive Hotel Plaza Resort Bonaire

Met de geweldige all inclusive formule van Plaza Resort is het onbeperkt genieten op Bonaire!

Meer info

Reisgidsen Bonaire

Reisgidsen over Bonaire

Ga jij naar Bonaire? Dan zijn deze reisgidsen over Bonaire onmisbaar voor jou!

Meer info

Auto huren op Bonaire

Huurauto Bonaire

Wat is er nou leuker om met een auto er op uit te trekken om het eiland te verkennen? Doen!

Meer info

Activiteiten op Bonaire

Kajakken op Bonaire

De allerleukste activiteiten op Bonaire boek je thuis al eenvoudig online bij Viator!

Meer info

Tip AB Car Rental

Ga jij naar Bonaire en zoek je een betrouwbare autoverhuurder? Dan is AB Car Rental een uitstekende partner. AB Car Rental heeft als enige autoverhuurder € 0,00 eigen risico! Bekijk de tarieven!

Tip Plaza Resort Bonaire

Uit persoonlijke ervaring kunnen wij dit hotel van harte aanbevelen. All inclusive, dus lekker zorgeloos en relaxed. Heerlijke cocktails aan de bar, een bbq aan het strand of ander thema diner, wat hebben wij genoten. De kamers zijn ruim, zeer comfortabel en de staf is super vriendelijk. Het huisrif voor de deur is geweldig, tijdens het snorkelen zagen we daar zelfs een schilpad! Wij komen er zeker terug. Beoordeeld met een 8.5. Meer info & Direct boeken!

Tip Snorkeltour Bonaire

Wil jij met een gids gaan snorkelen op Bonaire? Je ziet er de mooiste, kleurrijke vissen en wie weet ook wel een zeeschildpad. Hapjes, drankjes en snorkeluitrusting zijn inbegrepen! Boek deze tour bij Viator. Beoordeeld met 5.0 uit 5.0 sterren. Direct boeken!

Wil jij voordelig op vakantie naar Bonaire? Bekijk dan de last minutes en aanbiedingen!

TOP 10
Ben je op zoek naar de beste vakanties naar Bonaire? Bekijk dan de TOP 10 pakketreizen Bonaire!

TUI
De Vakantie Discounter
Stip Reizen
Corendon
PrijsVrij
By June vakantie Bonaire met huurauto
Beach Check Aanbiedingen
D-Reizen Aanbiedingen