Ecosystemen op Bonaire

Bonaire kent een aantal unieke maritieme ecosystemen die allemaal beschermd worden door het Bonaire National Marine Park. Dit zijn de kustriffen, zeegrasvelden, strandgebieden, mangroven, lagune gebieden, karstgebieden en de microbiële matten.

Kustriffen

Er zijn mondiaal drie soorten riftypen beschreven: kustriffen, barrièreriffen en atollen. De koraalriffen van Bonaire behoren tot de kustriffen.

Koraalriffen op Bonaire

De koraalriffen zijn, zoals de naam al doet vermoeden, opgebouwd uit koraal. Koraal is een mutualistische, symbiotische samenwerking tussen duizenden koraaldiertjes (koraalpoliepen) en miljoenen kalkwiertjes (zoöxanthellen) die tezamen een kolonie vormen.

Koraalriffen op Bonaire.

De koraaldiertjes zijn maximaal een paar centimeter groot en geven aan de kalkwiertjes het veilige huisje waarin zij kunnen leven. Als tegenprestatie leveren de kalkwiertjes zuurstof en halen ze kalk uit het zeewater dat nodig is voor het exoskelet van de koraaldiertjes.

Hersenkoraal is een voorbeeld van een koraalkolonie. Alleen aan de oppervlakte van deze bolvormige koraalkolonie leven koraaldiertjes en kalkwiertjes. Net onder de oppervlakte bevindt zich dood materiaal. Als het koraaldiertje sterft, blijft er alleen een leeg exoskelet over. Dit exoskelet vormt de bodem voor weer een nieuw koraaldiertje. Op deze manier blijft de koraalkolonie groeien en in het geval van hersenkoraal zal de bol een steeds grotere diameter krijgen. Koraalriffen zijn een verzameling van koraalkolonies.

Wereldwijd zijn er ruim 6.000 verschillende soorten koraal beschreven, waarbij de kalkwiertjes verantwoordelijk zijn voor de honderden verschillende kleuren en tinten die het koraal kan aannemen. De koraaldiertjes zelf zijn kleurloos. Koraaldiertjes voeden zich met plankton. Om zich te voeden, steken ze in de nacht hun tentakels uit hun kalkstenen huisjes en vangen zo de voedzame micro-organismen uit het zeewater.

Zeegrasvelden

Op de bodem van Lac Bay bevinden zich grote uitgestrekte zeegrasbedden. Lac Bay is een 8 km2 grote ondiepe lagune aan de zuidoostkant van Bonaire waar de wind constant aanlandig is. De azuurblauw gekleurde binnenbaai wordt aan de noordelijke kant omzoomd door een uniek mangrovebos en aan de oostkant afgesloten door een koraaldam.

Het zeegras van Lac Bay is enerzijds een belangrijke voedselbron voor verschillende diersoorten zoals zeeschildpadden, karko’s, vogels, vissen en zeepaardjes. Anderzijds is het zeegras een belangrijk filtersysteem voor het water van de lagune.

Zeeschilpadden hebben bij Lac Bay voldoende te eten.

Bovendien vormt zeegras een directe leefomgeving en schuilplaats voor kleine visjes, krabbetjes en kreeftjes. Zeegras is derhalve een belangrijke graadmeter voor de gezondheidstoestand van Lac Bay en daarmee dus ook van Bonaire.

Op het open water gebied van Lac bay wordt veel door mensen gerecreëerd. Er wordt volop gezwommen, gekanood en gewindsurft. Hierdoor bestaat er een kans dat mensen onbedoeld het kwetsbare zeegras kapot trappen. Om dit te voorkomen zijn de gebieden waar het zeegras groeit, afgezet met boeien en lijnen om de kwetsbare waterplanten zoveel mogelijk te beschermen. Daarnaast zijn er verschillende verbodsborden voor mensen in Lac Bay geplaatst in de buurt van de zeegrasvelden.

De zeeschildpadden die in Lac Bay leven zijn van groot belang voor de zeegrasvelden. Zeegras moet namelijk kort gehouden worden wil het gezond blijven. Dus hier ontstaat een wederzijds belang; zonder zeeschildpadden geen gezond zeegras en zonder gezond zeegras geen zeeschildpadden in Lac Bay.

Lac Bay met zijn uitgestrekte zeegrasvelden.

Strandgebieden

Bonaire heeft verschillende zandstranden. Klein Bonaire, het betoverende rifeilandje voor de kust van Kralendijk, kent hagelwitte zandstranden. De stranden van Klein Bonaire zijn de plaatsen waar de zeeschildpadden hun eieren leggen. Met een beetje geluk kun je zelfs getuige zijn van het uitkomen van de jonge reptielen die vervolgens hun weg zoeken over het strand naar de veilige Caribische Zee.

Sorobon Beach is een zandstrand in het zuidoosten van Bonaire dat ligt aan Lac Bay. Lac Bay is een betoverende lagune die voor een deel omzoomd wordt door een mangrovebos. De meeste stranden van Bonaire zijn echter doorgaans bezaaid met fraai gevormde kiezelsteentjes en prachtig versteend koraal. Dit zijn vaak ook waardevolle biotopen waar talloze plantensoorten en diersoorten zich ophouden.

Mangroven

In totaal zijn er op Bonaire vijf Ramsar Wetlands aangewezen: het mangrovebos, Klein Bonaire, het Gotomeer, de salinas in het Washington Slagbaai National Park en het flamingoreservaat in het Pekelmeer. Op deze manier worden deze kwetsbare watergebieden beschermd.

Lagune gebieden

Het lagune gebied van Lac Bay bestaat uit drie verschillende unieke biotopen: een openwater gebied, koraaldam en een mangrovebos. 

Karstgebieden

Karstgebieden zijn gebieden met veel grotsystemen. Bonaire bestaat grofweg uit twee gesteentes: het vulkanische gesteente en het kalksteenkoraal. Het kalksteenkoraal is een relatief zacht gesteente waarin de laatste duizenden jaren door water en wind honderden ruimtes, gaten, kieren en grotten zijn ontstaan.

Bonaire telt ruim 2.000 grotten. Hier kun je kennis maken met formaties van stalagmieten en stalactieten, verborgen kamers, vleermuizen (onschuldige) en rotstekeningen van de indianen (in 10 grotten). De meeste grotten zijn droog maar er zijn ook grotten die gedeeltelijk onder kristalhelder zoet water staan.

De grotten zijn van zeer groot ecologisch belang. Vleermuizen spelen een cruciale rol bij de bestuiving van veel plantensoorten. Voor deze vleermuizen zijn de grotten van essentieel belang om onder andere een deel van de nacht door te brengen en zich voort te planten. Je zou kunnen zeggen; zonder grotten geen vleermuizen en zonder vleermuizen geen flora en fauna op Bonaire.

Microbiële matten

Microbiële matten bevinden zich onder andere in de eerste centimeters van de bodem van de oceaan en zijn opgebouwd uit bacteriën en eencellige algen. Deze microbiële matten spelen een enorm belangrijke rol in het ecosysteem van de oceanen. Zij vormen onder andere een belangrijke voedselbron voor talrijke vissen, schaaldieren, schelpdieren, wormen, etcetera.