Column: Walvissen op Bonaire!

Mensen zijn al duizenden jaren totaal gefascineerd door walvissen. De immense afmetingen van deze dieren spreken enorm tot de verbeelding. Vroeger werden walvissen enerzijds beschouwd als beschermers van de zee en anderzijds als zeemonsters. Heden ten dage gaan jaarlijks meer dan twintig miljoen mensen op een whale watching tour. Met name Australië, Zuid-Afrika, Noorwegen, de Azoren en Mexico zijn geschikte landen om de mastodontische zeezoogdieren in hun natuurlijke habitat te zien excelleren. Het is een bijzonder lucratieve vorm van de toeristenindustrie, waar miljarden in omgaan.

Walvis op BonaireDe walvis is een indrukwekkend dier.

Twee groepen Walvissen

zijn in twee groepen te verdelen: baleinwalvissen (baardwalvissen) en tandwalvissen. Het is heel gemakkelijk om ze uit elkaar te houden; baleinwalvissen hebben twee blaasgaten, tandwalvissen bezitten er slechts één. In totaal zijn er tweeëntachtig soorten walvissen beschreven. In de kaken van baleinwalvissen zit balein gemonteerd, een zeefachtige structuur waarmee plankton uit het water wordt gefilterd. Tandwalvissen daarentegen zijn bewapend met vlijmscherpe tanden, waarmee ze de oorlog verklaren met vrijwel alle maritieme prooidieren. De meest bekende baleinwalvissen zijn blauwe vinvissen, dwergvinvissen, bultruggen en grijze walvissen. Potvissen, bruinvissen en dolfijnen zijn de vaandeldragers van de tandwalvissen.

Dolfijnen

Op Bonaire zijn tweeëntwintig soorten walvissen met enige regelmaat te spotten. Van alle leden van de walvissenfamilie laten dolfijnen zich het vaakst zien op het boemerang vormige Benedenwindse Eiland. Zowel op het water, in het water en vanaf de kant zijn deze hoogst intelligente dieren te bekijken op Bonaire. Soms als solisten, maar vaker in hele scholen bestaande uit tientallen exemplaren. Dolfijnen willen onder andere graag duelleren met de opgeworpen golven die ontstaan als een zeilschip door het Bonairiaanse water snijdt. Voor de passagiers aan boord van het zeeschuitje is dat een bijzonder indrukwekkende ervaring. Een ervaring die diep in het menselijke brein verankerd wordt.

Bultrugwalvissen

Eén keer per jaar kunnen bultrugwalvissen zich melden in de wateren van Bonaire. Deze kolossale zeezoogdieren migreren in de winter vanuit koelere wateren naar het warmere zuiden om zich daar voort te planten. Tijdens deze trek navigeren sommige exemplaren rakelings langs het duikeiland en etaleren dan schaamteloos hun repertoire van hofmakerij aan de euforische Bonairianen die aan de wal het schouwspel gadeslaan. De dieren klapperen vrolijk met hun borst- en staartvinnen op het wateroppervlakte. Het vrijkomende geluid is oorverdovend. Het lijkt alsof zwaar vuurwerk tot ontploffing wordt gebracht. Daarnaast kunnen de mannelijke bultruggen airborne gaan. Dertigduizend kilogram walvis komt dan los van de oceaan om na enkele seconden zich weer met een gigantische knal met het water te verenigen. Bultruggen kunnen overigens moeiteloos auditeren voor Idols, The Voice of andere talentenjachten. De dieren kunnen namelijk prachtige liedjes ten gehore brengen. Dit walvisgezang heeft een bereik van duizenden kilometers. Dit alles om de dames bultruggen te imponeren. Het zou wat zijn, naar analogie van The Voice Kids ditmaal The Voice Whales!

Rep en roer

Op het moment dat er een bultrug wordt gespot is Bonaire in rep en roer. Er vertrekt dan een armada van (duik)bootjes richting het zeezoogdier. Sportduikers bewapenen zich met fotocamera’s en filmapparatuur om het unieke fenomeen onder water voor de eeuwigheid vast te leggen. Soms komen bultruggen in grote problemen als ze het koraaleiland willen passeren. Er dobberen namelijk nog meer grote kolossen in de zee die Bonaire omspoelt.

Walvis Bultrug BonaireOp Bonaire duikt zo nu en dan een bultrug op.

Gigantisch cruiseschip

In het jaar 2000 knalde een 11.000 kilogram wegende bultrug op een gigantisch cruiseschip in de wateren van Bonaire. De kapitein van het drijvende flatgebouw vroeg zich op de fatale dag al af waarom het schip plotsklaps zo langzaam voer. Pas in de haven van Kralendijk zag hij dat zijn zeeschuitje op de boeg een enorme bultrug had gespietst. Het arme dier lag om de voorkant van het immense zeeschip gevouwen. De walvis had op dat moment al het tijdelijke al voor het eeuwige verwisseld. Morsdood dus. En ja, wat moet je dan met zo’n immens groot gestorven dier? Op Bonaire schijnt altijd de zon. Dus het zeezoogdierenlijk incasseerde direct zonnestralen van de koperen ploert. Duizenden kilo’s dood organisch materiaal en een knallende zon zijn geen prettig huwelijk. Het rottingsproces begint direct en dan wordt het spannend, heel spannend. In het dier komen namelijk enorm veel rottingsgassen vrij waardoor er een grote interne druk wordt opgebouwd. De walvis zal uiteindelijk ontploffen. Ook op de Nederlandse Waddeneilanden zijn in het verleden gestrande walvissen uit elkaar gespat. Het regent dan sushi!

Geen sinecure

Twintig Bonairiaanse studenten hebben er uiteindelijk voor gezorgd dat het majestueuze zeezoogdier niet voor niets was gestorven en gaven er een educatieve draai aan. De potvis werd door de jongeren geprepareerd en sindsdien houdt hij de wacht aan de poort van het Washington Slagbaai National Park in het noorden van het koraaleiland. Het preparen van een walvis is overigens geen sinecure. Het dier moet eerst ontdaan worden van al haar weke delen en vervolgens moet het skelet in elkaar gepuzzeld worden. Ga er maar aan staan.

Walvisstrandingen

Maar niet alleen botsen walvissen in de wateren van Bonaire op bootjes. Soms zwemmen ze het strand op. De precieze oorzaken van walvisstrandingen zijn nog steeds in veel nevelen gehuld. Het is echter vrijwel altijd een suïcidale actie. Door het acuut wegvallen van de opwaartse kracht aan wal wordt het dier onderworpen aan de letterlijk verpletterende zwaartekracht en treedt de dood razend snel in. Als er strandingen van zeezoogdieren op Bonaire plaatsvinden, wordt er snel kennis ingewonnen bij het buureiland Curaçao. De Curaçaoënaars hebben veel expertise in huis aangaande walvissen. Het eiland heeft namelijk een dolfinarium.

Blauwe vinvis

De grootste walvissoort, de blauwe vinvis, laat zich helaas nooit op Bonaire zien. De blauwe vinvis is het grootste dier dat ooit op de aarde heeft geleefd en er dus nog steeds ronddobbert. Om een beschrijving van het beest te geven, schieten alle superlatieven te kort. Je kunt met gemak een volledig Guinness Book of Records aan de blauwe vinvis besteden. Zo meet een volwassen mannelijk exemplaar meer dan vijfendertig meter en weegt meer dan tachtig Aziatische olifanten. Het hart van een blauwe vinvis is zo groot, dat er met gemak een volkswagen kever in geparkeerd kan worden. En zo kunnen we eindeloos doorgaan. De schatting is dat er op dit moment nog ongeveer zesduizend blauwe vinvissen de oceanen bevolken en daarmee is het een bedreigde diersoort. Bijna alle walvissoorten hebben in het verleden door toedoen van de mens op het punt gestaan om voorgoed de blauwe planeet vaarwel te zeggen.

Verboden

Gelukkig is sinds 1986 de walvisvangst wereldwijd verboden. Sommige landen lappen dit verbod echter aan hun laars. Noorwegen, IJsland en Japan harpoeneren jaarlijks nog duizenden walvissen naar de eeuwige jachtvelden. Dit gebeurt enerzijds voor commerciële doeleinden en anderzijds onder het mom van wetenschappelijk onderzoek. De gevangen walvissen worden gemeten, gewogen en de plaats waar ze worden gedood wordt braaf genoteerd, maar uiteindelijk wordt het vlees schaamteloos op markt gebracht.

Sushi

Japanners zijn dol op walvissenvlees. Dagelijks worden op tienduizenden Japanse scholen vanuit overheidswege lunchpakketjes uitgedeeld die boordevol zitten met walvissenvlees. De tieners van het land van de rijzende zon knagen er met veel genoegen aan. Daarnaast verschijnen ook verschillende walvissoorten op de borden in de peperdure sushi restaurants van Tokio. Hier kun je sushi van dwergvinvis eten. Voor een paar stukjes dwergvinvissushi mogen honderden euro’s worden afgerekend.

Harpoengranaatkanon

De manier waarop walvissen aan hun einde komen, verdient niet de schoonheidsprijs. Walvisjagers claimen dat de dieren binnen twee minuten sterven als ze getroffen worden door een harpoen. Hoe werkt dat? Op de boeg van de walvisvaarder staat een harpoengranaatkanon. Vanaf hier wordt een, met een granaat bewapende, harpoen afgeschoten. De harpoen penetreert de dikke speklaag van de zeebewoner en boort zich vervolgens een halve meter diep in de walvis. Op dat moment komt ook de granaat tot ontploffing. Door de verwoestende werking raakt het dier in een ernstige shocktoestand en sterft. Tegenstanders delen deze lezing echter niet. Zij constateren dat de dieren eerst uren worden opgejaagd om ze uit te putten. Na de primaire harpoen dienen er vervolgens vaak secundaire harpoenen te worden afgevuurd om het dier naar het schip te trekken. Tenslotte wordt de walvis afgemaakt met een geweer van zwaar kaliber. Alles bij elkaar geen aangename dood.

Skelet Walvis in Washington Slagbaai National Park

Gedesoriënteerd

Naast de jacht en botsingen met schepen liggen er nog meer gevaren op de loer voor de walvissen. Door overbevissing kunnen ze steeds moeilijker voedsel vinden. Daarnaast verdrinken ze in de netten van vissers en worden walvissen door het vervuilde water steeds vaker ziek. Bovendien raken walvissen gedesoriënteerd door het lawaai dat mensen maken. Wie namelijk denkt dat er onder water een oase van rust heerst, komt bedrogen uit. Scheepsschroeven, boorwerkzaamheden, olieplatforms, waterrecreatie en industriële sonar zorgen voor een doorlopende kakofonie van geluiden.

Groot Barrièrerif

Zogezegd produceren walvissen walvisgezang om met elkaar te communiceren. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de dieren steeds harder moeten gaan zingen om zich nog onderling verstaanbaar te maken in het water. Helaas bestaan er weinig internationale afspraken en regels over het gebruik van de oceanen en wereldzeeën. De inwoners zijn min of meer vogelvrij verklaard. Hoe lang gaat dat nog goed? Slechts een tiende procent van alle oceanen en wereldzeeën heeft een min of meer beschermde status. Het Groot Barrièrerif in Australië is een voorbeeld waar het prima geregeld is. In het gebied, met een totaal oppervlakte van honderdveertig miljoen voetbalvelden, mag alleen maar naar de visjes gekeken worden. Een hengeltje uitgooien (commercieel of recreatief) is daar streng verboden.

Walvissenreservaat Caribisch Nederland

Maar er is nog meer goed nieuws. Nederland gaat dit jaar nog een walvisreservaat instellen in de Nederlandse Caribische wateren. Samen met de buurlanden Frankrijk, Verenigde Staten, Dominicaanse Republiek en Venezuela worden er afspraken gemaakt over een samenwerking tussen de walvisreservaten. De bovengenoemde landen hebben namelijk al walvisreservaten in hun territoriale wateren ingesteld. In het walvisreservaat van Caribisch Nederland gaat veel onderzoek plaatsvinden. Gespotte walvissen zullen worden voorzien van een zendertje waarmee de driedimensionale zwembewegingen kunnen worden gedetecteerd. Hierdoor zijn de zwemroutes van de dieren beter in kaart te brengen en kan de scheepvaart daar meer rekening mee houden. Daarnaast wordt er een netwerk van onderwatermicrofoons aangelegd. Enerzijds kan op deze manier de geluidsschade, die door menselijke bedrijvigheid onderwater ontstaat, bepaald worden. Anderzijds kunnen de walvissen hierdoor gemakkelijker in kaart worden gebracht voor de toeristen.

Baai van Boston

De Amerikanen zijn al veel verder in de bescherming van walvissen. In de Baai van Boston bijvoorbeeld liggen tientallen sensorboeien permanent in het water. De sensorboeien registreren het geluid van aanzwemmende walvissen. Op deze manier kunnen vrachtschepen tijdig worden gealarmeerd. De whale highway wordt zo goed afgeschermd van de drukke vaarroutes in de baai!

Meer informatie over zeezoogdieren op Bonaire

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire

Plaza Resort Bonaire

All Inclusive Hotel Plaza Resort Bonaire

Met de geweldige all inclusive formule van Plaza Resort is het onbeperkt genieten op Bonaire!

Meer info

Reisgidsen Bonaire

Reisgidsen over Bonaire

Ga jij naar Bonaire? Dan zijn deze reisgidsen over Bonaire onmisbaar voor jou!

Meer info

Auto huren op Bonaire

Huurauto Bonaire

Wat is er nou leuker om met een auto er op uit te trekken om het eiland te verkennen? Doen!

Meer info

Activiteiten op Bonaire

Kajakken op Bonaire

De allerleukste activiteiten op Bonaire boek je thuis al eenvoudig online bij Viator!

Meer info

Tip AB Car Rental

Ga jij naar Bonaire en zoek je een betrouwbare autoverhuurder? Dan is AB Car Rental een uitstekende partner. AB Car Rental heeft als enige autoverhuurder € 0,00 eigen risico! Bekijk de tarieven!

Tip Plaza Resort Bonaire

Uit persoonlijke ervaring kunnen wij dit hotel van harte aanbevelen. All inclusive, dus lekker zorgeloos en relaxed. Heerlijke cocktails aan de bar, een bbq aan het strand of ander thema diner, wat hebben wij genoten. De kamers zijn ruim, zeer comfortabel en de staf is super vriendelijk. Het huisrif voor de deur is geweldig, tijdens het snorkelen zagen we daar zelfs een schilpad! Wij komen er zeker terug. Beoordeeld met een 8.5. Meer info & Direct boeken!

Tip Snorkeltour Bonaire

Wil jij met een gids gaan snorkelen op Bonaire? Je ziet er de mooiste, kleurrijke vissen en wie weet ook wel een zeeschildpad. Hapjes, drankjes en snorkeluitrusting zijn inbegrepen! Boek deze tour bij Viator. Beoordeeld met 5.0 uit 5.0 sterren. Direct boeken!

Wil jij voordelig op vakantie naar Bonaire? Bekijk dan de last minutes en aanbiedingen!

TOP 10
Ben je op zoek naar de beste vakanties naar Bonaire? Bekijk dan de TOP 10 pakketreizen Bonaire!

TUI
De Vakantie Discounter
Stip Reizen
Corendon
PrijsVrij
By June vakantie Bonaire met huurauto
Beach Check Aanbiedingen
D-Reizen Aanbiedingen