Column: Onmisbare papegaaivissen op Bonaire!

Een vis waarvan de kop lijkt op de snavel van een praatvogel, een vis die graast als een koe, een vis die de stormram hanteert, een vis die parelwitte zandstranden creëert, een vis die onder een klamboe slaapt, een vis die als dame wordt geboren maar sterft als een heer, een vis waarbij Anton Heyboer verbleekt, een vis waar (nog) heel veel exemplaren van zijn. Kortom; de papegaaivis! Om met het laatste puntje te beginnen; zeldzaam zijn papegaaivissen zeker niet. Iedereen die in het water van Bonaire plonst, zal aan het thuisfront kunnen melden dat hij een papegaaivis heeft gespot. Papegaaivissen op het koraaleiland over het hoofd zien, zou een knappe prestatie zijn. Dat geldt overigens niet voor alle andere 468 officieel gedocumenteerde koraalvissen die op het Bonairiaanse rif hun tenten opslaan.

Papegaaivis op BonairePapegaaivis.

Nachtmerries

Avonturiers die vrolijk over de Afrikaanse savanne banjeren, hopen ‘the big five’ op de gevoelige plaat vast te leggen. Dit zijn de olifant, neushoorn, leeuw, luipaard en buffel. Op Bonaire wordt daarentegen gesproken van ‘the big two’. Als je op het rif al dobberend een zeepaardje of hengelaarvisje kunt spotten, is het verblijf op het duikeiland al gepromoveerd tot uiterst geslaagd. Deze jongens zijn in tegenstelling tot papegaaivissen uiterst zeldzaam. Papegaaivissen zijn er in allerlei soorten en maten. Daar zitten vijfenvijftig kilogram wegende kolossen tussen, maar ook dwergjes met een lengte van amper tien centimeter. Wat ze allemaal met elkaar gemeen hebben, klein of groot, is dat ze uitgedost zijn met een gepantserde schubbenhuid die schittert met alle kleuren van de regenboog en dat de kop qua vorm grote gelijkenis vertoont met de snavel van een papegaai. De ontelbare kleurenvariaties van papegaaivissen zorgen voor nachtmerries onder de meeste maritieme taxonomen; ze worden er ’s nachts gillend wakker van!

Grazers

Je zou het koraalrif kunnen vergelijken met een heideveld. Als je in een heideveld geen schapen en koeien laat grazen, zal het uiteindelijk overwoekerd raken door bomen en struiken en vervolgens volledig in een bos veranderen. Schapen en koeien elimineren de groene scheuten van planten en zorgen er op deze manier voor dat ze de juveniele fase niet ontgroeien. De grootste vijanden van koraal daarentegen vormen wieren en algen. Wieren en algen concurreren met koraal om zonlicht, voeding en ruimte. Als je wieren en algen hun gang laat gaan, worden ze erg ambitieus en verandert het rif in no-time in een groene glibberige soep waarin al het overige leven noodgedwongen wordt te gaan hemelen. Gelukkig zijn er op het rif dieren die het gemunt hebben op wieren en algen. Verschillende soorten vissen, krabben, zeesterren en zee-egels maken jacht op deze lagere vormen van het plantenrijk. Eén van de belangrijkste wieren- en algeneters zijn de papegaaivissen. Zij zijn de vaandeldragers van de graasbrigade die bij het krieken van de dag zich over het rif verspreiden. Hoe gaan papegaaivissen te werk? Papegaaivissen knabbelen, happen en beuken! De algen en wieren die op het oppervlakte van rotsen en dode koraalformaties wonen, zijn een makkelijke prooi voor de papegaaivissen. Voor de dieren is het een koud kunstje om ze met hun scherpe tanden er vanaf te kunnen knabbelen.

Bultkop-papegaaivis

Maar sommige algen en wieren denken slimmer te zijn. Zij hebben zich verschanst binnen in het koraal, denkend zich daar veilig te wanen. Een misrekening. De kaken van papegaaivissen zijn zo krachtig dat zij happen uit het koraal kunnen nemen en zich op deze manier toegang kunnen verschaffen tot de daar wonende algen en wieren. Maar het ene koraal is het andere niet, sommige koraalsoorten zijn heel hardnekkig en rigide. Om toegang te krijgen tot dit soort verdedigingswerken, wordt de bultkop-papegaaivis van stal gehaald. Dit lid van de familie heeft een grote knobbel voor op zijn kop die ingezet wordt als een soort stormram. De vis beukt als een bezettende in op het koraal. Uiteindelijk zal het koraal, linksom of rechtsom, capituleren. Dat eindeloos knabbelen, happen en beuken van papegaaivissen zorgt voor een ongekende kakofonie van geluid onder water. Voor duikers lijkt het net alsof ze een kaartje voor het concertgebouw gekocht hebben, als ze met hun hoofd onder water gaan. Echter het orkest bestaat dit keer niet uit elegante violisten en harpisten, maar zit vol met knabbelende papegaaivissen.

Papegaaivis in koraalrif op BonairePapegaaivis op Bonaire.

Tienduizenden kilo’s koraalrifzand

Vanaf het moment dat het stuk koraal eenmaal in de bek zit, begint een boeiende reis door het maag-darmkanaal van het visje. In de darmen worden alle voedingstoffen, waaronder algen en wieren, eruit gehaald, waarna uiteindelijk de onverteerbare koraalskeletten weer keurig worden uitgescheiden. Deze uitgescheiden koraalskeletten zijn zo groot als kleine witte korreltjes en vormen de bouwstenen van de smetteloos witte stranden van Bonaire. Het papegaaivissen-volkje dat op het Bonairiaanse rif woont, produceert op deze manier jaarlijks tienduizenden kilo’s koraalrifzand, dit zand spoelt vervolgens aan op de kustlijnen van het Caribische eiland. Met andere woorden; de parelwitte stranden van onder andere Klein Bonaire zijn voor een groot deel te danken aan de tomeloze inspanningen van de papegaaivissen. Na een hele dag gewerkt te hebben gebeurt er iets merkwaardigs. De vis laat zich naar de vloer van het rif afzakken en gaat zich opmaken voor de nacht. Papegaaivissen toveren dan uit het niets een soort ‘klamboe’ tevoorschijn waarin ze zich verschuilen voor de nacht. Deze ‘pop-up tent’ wordt razendsnel gevormd uit klieren die achter de kieuwen verscholen zitten. In deze ‘doorzichtige cocon’ hebben de slapende vissen niets te vrezen van de parasieten die het op de vis gemunt hebben. Bovendien is deze ‘pyjama’ hermetisch afgesloten voor geuren waardoor de papegaaivis tijdens zijn verblijf in dromenland, niet door roofvissen kan worden opgespoord door hun reukorganen.

Geslachtverandering

Papegaaivissen zijn extreem territoriaal en voor de duvel niet bang. Zelf ben ik ook wel eens op de hielen gezeten door een papegaaivis onderwijl ik braaf aan het snorkelen was op het Bonairiaanse rif. Ik drong ongevraagd zijn foerageergebied binnen en daar was meneer het duidelijk niet mee eens. De vis zat me vervolgens kort op de huid en stalkte me ruim een half uur lang. Het zijn vaak de mannetjes die hun grondgebied te vuur en te zwaard verdedigen tegen mogelijke indringers. Het verhaal van de mannetjes papegaaivissen is overigens heel bijzonder. Ieder papegaaivis-larfje dat uit zijn eitje kruipt, stapt de wereld in als dame. Gedurende haar leven zijn er dan drie mogelijke parcoursen te volgen. Of ze blijft gewoon een vrouwtje, of ze wordt een mannetje of ze verandert in een supermannetje. De supermannetjes zijn absoluut de baas binnen de roedel. Zij nemen plaats bovenop de apenrots. Zij hebben toegang tot het hele zwikje dames. Zij zijn de onbetwiste Anton Heyboers van de oceaan. Met het veranderen van het geslacht verandert overigens ook het kleurenpalet van de papegaaivissen. Olijfgroene tinten gaan onder andere geruisloos over in blauwgroene kleuren. De lijdensweg van zeebiologen, die alles graag willen classificeren wat in de waterkolom ronddwarrelt, kent geen einde!

Koningsmaal

Op Bonaire hebben de papegaaivissen niets te vrezen, het rif is beschermd. Helaas genieten de vissen dat privilege niet op veel andere plekken in de wereld. Steeds meer papegaaivissen komen derhalve terecht op vlammende barbecues of in pruttelende braadpannen. Papegaaivissen zijn helaas bijzonder appetijtelijk door het bezit van een rijke zoete smaak. In Polynesië worden papegaaivissen zelfs rauw geserveerd als een soort sushi. Vroeger was de papegaaivis in de genoemde Polynesische archipel alleen maar voorbestemd voor de Koning en diens familie. De verhoogde mondiale culinaire interesse voor papegaaivissen is verontrustend. Zogezegd spelen zij een sleutelrol binnen het kwetsbare ecosysteem van het koraalrif. Op het moment dat je alle papegaaivissen uit het rif haalt of sterk vermindert, geef je de algen en wieren een carte blanche om te doen wat zij willen. Zij zullen die kaart vervolgens dodelijk uitspelen!

Meer informatie over de koraalvissen van Bonaire


Reactie 2
Een erg goed geschreven colomn! Zeer toegankelijk, gemakkelijk om te lezen, informatief! Compliment! Carolien
Reactie 1
Wat een schitterend geschreven column. Ik lees deze zojuist omdat de column vandaag, 9 jan 2013, in het Antilliaans Dagblad is opgenomen met fraaie foto's. Complimenten! Peter van Leeuwen

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire

Plaza Resort Bonaire

All Inclusive Hotel Plaza Resort Bonaire

Met de geweldige all inclusive formule van Plaza Resort is het onbeperkt genieten op Bonaire!

Meer info

Reisgidsen Bonaire

Reisgidsen over Bonaire

Ga jij naar Bonaire? Dan zijn deze reisgidsen over Bonaire onmisbaar voor jou!

Meer info

Auto huren op Bonaire

Huurauto Bonaire

Wat is er nou leuker om met een auto er op uit te trekken om het eiland te verkennen? Doen!

Meer info

Activiteiten op Bonaire

Kajakken op Bonaire

De allerleukste activiteiten op Bonaire boek je thuis al eenvoudig online bij Viator!

Meer info

Tip AB Car Rental

Ga jij naar Bonaire en zoek je een betrouwbare autoverhuurder? Dan is AB Car Rental een uitstekende partner. AB Car Rental heeft als enige autoverhuurder € 0,00 eigen risico! Bekijk de tarieven!

Tip Plaza Resort Bonaire

Uit persoonlijke ervaring kunnen wij dit hotel van harte aanbevelen. All inclusive, dus lekker zorgeloos en relaxed. Heerlijke cocktails aan de bar, een bbq aan het strand of ander thema diner, wat hebben wij genoten. De kamers zijn ruim, zeer comfortabel en de staf is super vriendelijk. Het huisrif voor de deur is geweldig, tijdens het snorkelen zagen we daar zelfs een schilpad! Wij komen er zeker terug. Beoordeeld met een 8.5. Meer info & Direct boeken!

Tip Snorkeltour Bonaire

Wil jij met een gids gaan snorkelen op Bonaire? Je ziet er de mooiste, kleurrijke vissen en wie weet ook wel een zeeschildpad. Hapjes, drankjes en snorkeluitrusting zijn inbegrepen! Boek deze tour bij Viator. Beoordeeld met 5.0 uit 5.0 sterren. Direct boeken!

Wil jij voordelig op vakantie naar Bonaire? Bekijk dan de last minutes en aanbiedingen!

TOP 10
Ben je op zoek naar de beste vakanties naar Bonaire? Bekijk dan de TOP 10 pakketreizen Bonaire!

TUI
De Vakantie Discounter
Stip Reizen
Corendon
PrijsVrij
By June vakantie Bonaire met huurauto
Beach Check Aanbiedingen
D-Reizen Aanbiedingen