Column: GPS-zeeschildpadden op Bonaire!

Zeeschildpadden dobberen al meer dan honderdvijftig miljoen jaar in de wereldzeeën en oceanen rond. Daarmee zijn het echte prehistorische dieren. Zelfs toen de dino’s nog over de aardbol huppelden, bestonden zeeschildpadden al. De gepantserde (zee)reptielen verblijven hun hele leven permanent in het water. Alleen dames zeeschildpadden verlaten één keer per twee jaar de veilige oceaan om hun eitjes te deponeren in hun zelf uitgegraven kuilen op de zandstranden van de wereld. Sinds honderd miljoen jaar kunnen de zwangere zeeschildpadden ook hun eieren kwijt langs de kust van Bonaire. Het duikeiland werd namelijk honderd miljoen jaar geleden met veel oergeweld boven het water getild.

Zeeschildpad op BonaireDeze zeeschildpad zagen we bij de duiklocatie: 1000 Steps

Schildpaddensoep

Miljoenen jaren konden zeeschildpadden een zorgeloos bestaan leiden, maar die tijden zijn al lang voorbij. De mensheid is de aardbol op een wrede manier naar zijn hand aan het zetten, waardoor ook zeeschildpadden op hun hoede moeten zijn. Ongebreidelde kustontwikkeling, rücksichtsloze stroperij en massale vervuiling van het zeewater zijn onder andere thema’s waar zeeschildpadden slapeloze nachten van hebben. Ondanks het feit dat zeeschildpadden een internationaal beschermde status genieten, verdwijnen er toch jaarlijks miljoenen zeeschildpadden in de soeppan. Soep die getrokken is van zeeschildpadden wordt door de Chinezen en Indonesiërs gezien als een ware delicatesse.

Ook andere volkeren willen nog wel eens aan geroosterd zeeschildpaddenvlees knagen. Zo worden er veel zeeschildpadden gevangen in de vastenperiode die aan het Paasfeest voorafgaat. Het is dan streng verboden om vlees te eten, maar vis mag wel. Veel gelovigen zoeken dan hun toevlucht tot zeeschildpadden omdat die ook in het water leven. Natuurbeschermers hebben ooit de Paus een brief gestuurd om te melden dat zeeschildpadden geen alternatief vormen voor vlees, omdat het reptielen zijn en geen vissen. De Roomse kerkvorst zweeg in alle talen.

Verder vormt de zogenaamde beugvisserij een groot gevaar voor de zeeschildpadden. Beugvissers leggen kilometerslange lijnen met haken in het water, waarbij één lijn duizenden haken kan bevatten. Het is een statische manier van vissen waarbij niet alleen argeloze visjes in het vistuig happen, maar ook honderdduizenden langspeddelende zeeschildpadden. De longen van zeeschildpadden moeten zo nu en dan met zuurstof getankt worden. Met andere woorden; zit het onfortuinlijke dier eenmaal vast aan een haak, dan wacht doorgaans een gruwelijke verdrinkingsdood. Uiteindelijk valt ongeveer dertig procent van de zeeschildpadden, bewust of onbewust, in de handen van (kwaadwillende) mensen.

Aardmagnetisch veld

Ondanks het feit dat zeeschildpadden al lang op de aarde rondzwemmen, is er nog bitter weinig bekend over hun leefgewoontes en natuurlijke gedragingen. Een absolute voorwaarde voor bescherming van zeeschildpadden is dat er veel kennis aanwezig moet zijn over de dieren. Zo zijn de grote migratiereizen van zeeschildpadden nog steeds gehuld in nevelen. Sommige zeeschildpadsoorten foerageren en broeden namelijk niet in hetzelfde gebied, vaak liggen daar duizenden kilometers oceaanwater tussen. Zeeschildpaddenwijfjes droppen hun eitjes op de zandstranden van Bonaire, maar eten vervolgens hun buikjes rond in onder andere de kustwateren van Nicaragua, Honduras, Colombia en Puerto Rico. Dit zijn gebieden die zo’n tweeduizend kilometer verderop liggen.

Zeeschildpadden maken er bovendien de gewoonte van eieren te leggen op het strand waar ze zelf ooit zijn geboren. Op de aardbol zijn honderdduizenden kilometers zandstrand, maar zwangere zeeschildpadden weten tot op de meter nauwkeurig het plekje terug te vinden waar ze zelf dertig jaar geleden uit het ei zijn gekropen! Dit fenomeen wordt beschouwd als één van de grote en nauwelijks te bevatten wonderen van de natuur.

Hoe is dit mogelijk? Zijn zeeschildpadden soms geëquipeerd met de nieuwste navigatiesystemen van TomTom of Garmin? Nee, het antwoord op de vraag ligt in het feit dat over onze planeet een sluier ligt van een groot magnetisch veld; het zogenaamde aardmagnetische veld. Het aardmagnetische veld wordt alleen maar zichtbaar en bruikbaar als er ijzer in de buurt is. Op de een of andere manier moet het lichaam van zeeschildpadden dus geïncorporeerd zijn met een bepaalde hoeveelheid van dit doorgaans wijdverspreide onedele metaal.

Dat is ook het geval. Zeeschildpadden dragen geen halskettinkje met een ijzeren hangertje, maar de evolutie of schepper heeft er wel voor gezorgd dat het brein van zeeschildpadden kleine hoeveelheden zogenaamde ferromagnetische mineralen bevat. Dankzij deze ferromagnetische mineralen kunnen zeeschildpadden uiterst nauwkeurig navigeren binnen het aardmagnetische veld. Er is heel veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar dit mechanisme. Zo lieten zeebiologen tijdens experimenten zeeschildpadden zwemmen in een bassin met een elektromagnetische spoel erom gebonden waarin ze een kunstmatig magnetisch veld konden variëren, hierdoor konden ze onder andere de zwemrichtingen van de dieren beïnvloeden.

Zeeschildpad op Bonaire KoraalDe kans is groot dat je op Bonaire tijdens het duiken of snorkelen een zeeschildpad ziet.

Satelliet

Er wordt op allerlei manieren onderzoek gedaan naar zeeschildpadden door wetenschappers en natuurbeschermers. Nadat ze gevangen zijn worden ze gewogen, gemeten, gecontroleerd op parasieten, gecheckt op ziektes, getagd, bloed afgetapt en gedocumenteerd. Levenloze zeeschildpadden worden bovendien ontleed voor onderzoek naar de doodsoorzaak. Tegenwoordig worden er ook satellieten ingezet om de geheimen van de zeeschildpadden te ontrafelen. Via het satellietplaatsbepalingssysteem oftewel GPS-systeem zijn zeeschildpadden tot op de meter nauwkeurig te volgen.

Om een zeeschildpad via GPS te monitoren moet er eerst met een speciale lijm een satellietzender op het pantser van het dier gelijmd worden. Dit is doorgaans kleine doosje elektronica met daarop een wapperende antennespriet van tien centimeter lang. De prijs van GPS is hoog. Ruim vierduizend euro mag bij de fabrikant op tafel gelegd worden om de moderne transmitter mee naar huis te nemen om hem vervolgens op het dier te plaatsen.

De levensverwachting van de satellietzender is gemiddeld vier tot vijf maanden, maar hangt van veel factoren af. Na die tijd is de batterij leeg en weigert hij verder nog signalen door te geven. Zo’n transmitter op een zeeschildpad ziet er natuurlijk een beetje gekunsteld uit, maar volgens experts hebben de dieren er geen last van. Wellicht kunnen de zeeschildpadden in de toekomst gechipt worden met een zender met de grootte van een rijstkorrel, waardoor er onbetwistbaar geen afbreuk wordt gedaan aan het zwemcomfort van de gezenderde zeeschildpad.

GPS is een mooi systeem. Via GPS is namelijk achter laptops precies een gezenderde zeeschildpad te volgen. Waar zwemt hij naar toe? Wat is zijn zwemroute? Hoe hard zwemt hij? Hoe lang blijft hij onder water? De antwoorden op deze waardevolle vragen worden allemaal keurig uitgebraakt via deze moderne techniek. Telkens als de zeeschildpad naar boven zwemt om naar adem te happen, maakt de zender even contact met de satelliet en wordt er een signaal naar de computer gestuurd en is de exacte plaats van het dier te bepalen. Op het computerscherm is dan een stipje zichtbaar.

Soms beweegt het stipje net iets te snel op het scherm, sneller dan dat een zeeschildpad logischerwijs kan zwemmen. Vaak gaat het stipje dan direct vanuit de zee naar het land en blijft ook op het land. Op zo’n moment is waarschijnlijk de zeeschildpad illegaal door vissers gevangen en aan boord van een bootje getakeld en vervolgens als de bliksem aan wal gebracht. Meestal betekent dit het einde van het dier. Er zijn helaas foto’s van toeristen bekend waarop te zien valt dat zeeschildpadden, met de satellietzender nog op hun schild, gebarbecued worden.

Maar ook onder andere omstandigheden verdwijnt het stipje voor langere tijd van het scherm. Een groot deel van de Caribische Zee valt binnen de zogenaamde hurricane belt. Tijdens het orkaanseizoen is de oceaan bij tijd en wijle zeer vijandig en wordt er veel schade aangericht. Ieder jaar vallen zowel aan de kant van de mensen als aan de zijde van de natuur veel slachtoffers. Zo worden hele koraalriffen voor eeuwigheid aan gort gebeukt en delven veel vogels het onderspit als tropische cyclonen met windsnelheden van meer dan honderd kilometer per uur gaan strooien.

Ook bij zeeschildpadden is het dan vrouwen en kinderen eerst en duiken zij naar de dieper gelegen delen van de waterkolom. De lederschildpad bijvoorbeeld kan tot een diepte van twaalfhonderdvijftig meter afdalen. Op dit soort dieptes schakel je uiteraard iedere vorm van weersbeïnvloeding uit. Zeeschildpadden zijn dus in staat om voor langere tijd hun adem in te houden waardoor ze zich voor langere tijd niet aan het wateroppervlakte hoeven te melden. Hierdoor zijn ze dan tijdelijk niet meer te volgen via het GPS-systeem. 

The Great Migration Game

De Sea Turtle Conservation Bonaire (STCB) is de organisatie op Bonaire die zich het lot van de zeeschildpadden aantrekt. De STCB probeert de zeeschildpaddenpopulatie op het Benedenwindse Eiland te beschermen en in kaart te brengen. Ieder jaar worden er op Bonaire honderdvijftig zeeschildpadden gevangen voor onderzoek. De STCB zet voor haar werk ook het GPS-systeem in.

Een belangrijk onderdeel van de bescherming van zeeschildpadden door de STCB is het zorgen voor ‘awareness’ onder de bevolking, met name onder de Bonairiaanse jeugd. Op de burelen van de STCB is daarom ooit een ludieke actie bedacht. Nadat de zeeschildpadden hun eitjes op de stranden van Bonaire gedropt hebben, maakt een deel van hen zich op voor een lange reis naar de foerageergebieden, die duizenden kilometers verderop liggen. Sommige van deze dieren worden door de STBC voorzien van een satellietzender om tijdens deze enorme migratiereizen zoveel mogelijk data te verzamelen.

Onbewust worden zeeschildpadden dan ook de hoofdrolspelers van The Great Migration Game. Dit is een spel waarbij voorspeld moet worden waar de zeeschildpadden uiteindelijk zullen gaan finishen. Leerlingen van de middelbare scholen op Bonaire mogen meedoen aan deze competitie. Zij moeten dus prognotiseren wat het eindpunt van de reis van de dieren zal zijn. Tientallen Bonairiaanse leerlingen duiken wekenlang achter hun laptops, tablets en smartphones om te kijken waar de zeeschildpadden zich op de oceaan bevinden en of ze al in de richting komen van de plaats die zij voorspeld hebben.

De laatste winnaar van The Great Migration Game voorspelde op een afstand van minder dan vijfendertig kilometer de plaats waar de zeeschildpad uiteindelijk voor langere tijd zou gaan verblijven; een bijzonder knappe prestatie. Het opzetten van The Great Migration Game door de STBC is een slimme zet. Door de jeugd van Bonaire nu al te betrekken bij het zeeschildpaddenvraagstuk zal de toekomst van deze prachtige zeedieren er wellicht wat rooskleuriger uitzien!

Meer informatie over de zeeschildpadden van Bonaire

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire

Plaza Resort Bonaire

All Inclusive Hotel Plaza Resort Bonaire

Met de geweldige all inclusive formule van Plaza Resort is het onbeperkt genieten op Bonaire!

Meer info

Reisgidsen Bonaire

Reisgidsen over Bonaire

Ga jij naar Bonaire? Dan zijn deze reisgidsen over Bonaire onmisbaar voor jou!

Meer info

Auto huren op Bonaire

Huurauto Bonaire

Wat is er nou leuker om met een auto er op uit te trekken om het eiland te verkennen? Doen!

Meer info

Activiteiten op Bonaire

Kajakken op Bonaire

De allerleukste activiteiten op Bonaire boek je thuis al eenvoudig online bij Viator!

Meer info

Tip AB Car Rental

Ga jij naar Bonaire en zoek je een betrouwbare autoverhuurder? Dan is AB Car Rental een uitstekende partner. AB Car Rental heeft als enige autoverhuurder € 0,00 eigen risico! Bekijk de tarieven!

Tip Plaza Resort Bonaire

Uit persoonlijke ervaring kunnen wij dit hotel van harte aanbevelen. All inclusive, dus lekker zorgeloos en relaxed. Heerlijke cocktails aan de bar, een bbq aan het strand of ander thema diner, wat hebben wij genoten. De kamers zijn ruim, zeer comfortabel en de staf is super vriendelijk. Het huisrif voor de deur is geweldig, tijdens het snorkelen zagen we daar zelfs een schilpad! Wij komen er zeker terug. Beoordeeld met een 8.5. Meer info & Direct boeken!

Tip Snorkeltour Bonaire

Wil jij met een gids gaan snorkelen op Bonaire? Je ziet er de mooiste, kleurrijke vissen en wie weet ook wel een zeeschildpad. Hapjes, drankjes en snorkeluitrusting zijn inbegrepen! Boek deze tour bij Viator. Beoordeeld met 5.0 uit 5.0 sterren. Direct boeken!

Wil jij voordelig op vakantie naar Bonaire? Bekijk dan de last minutes en aanbiedingen!

TOP 10
Ben je op zoek naar de beste vakanties naar Bonaire? Bekijk dan de TOP 10 pakketreizen Bonaire!

TUI
De Vakantie Discounter
Stip Reizen
Corendon
PrijsVrij
By June vakantie Bonaire met huurauto
Beach Check Aanbiedingen
D-Reizen Aanbiedingen