Column: Geen zeeslangen op Bonaire!

Er zijn legio onderwatersporters die na een duik op het Bonairiaanse rif vol trots de claim op tafel leggen dat zij een zeeslang gespot hebben. Soms laten ze als bewijs hele stapels foto’s zien. De vraag is echter of het wel een zeeslang is die ze gezien en gefotografeerd hebben? Mensen hebben namelijk de neiging om alles wat zonder pootjes of vinnen zichzelf voortbeweegt te benoemen als slangen. In dat geval is het iedere keer raak als je je hoofd op Bonaire onder water steekt. In de Caribische Zee die het duikeiland omspoelt, wemelt het namelijk van beestjes die met het grootste gemak aan dat criterium voldoen.

Reverse evolutie

Zeeslangen zijn reptielen en bivakkeren al meer dan honderd miljoen jaar op moedertje aarde. Het feit dat zeeslangen evolueerden uit slangen is op het eerste gezicht opmerkelijk te noemen. Al het leven ontstond immers uit het water, maar de zeeslangen bewandelden klaarblijkelijk de omgekeerde weg. Aan wal ontstonden slangen uit hagedissen. Een deel van de slangen plonsden vervolgens in het water en vervolgden hun leven als zeeslangen.

Het aantal plaatsen op de wereld waar geen slangen voorkomen is op één hand te tellen. Op respectievelijk Ierland, IJsland, Nieuw-Zeeland en Hawaï laten de ledemaatloze hagedissen zich niet zien. In het geval van Ierland gaat de legende rond dat de heilig verklaarde Patricius in de vierde eeuw na Christus de slangen van het groene eiland verdreef. Volgens de overlevering vluchtten de slangen het water in en transformeerden ze in no-time tot palingen. En eerlijk is eerlijk, de Ierse Zee zit tot en met de dag van vandaag tjokvol met deze door Nederlanders culinair hoog begeerde glibbervisjes. Maar waarschijnlijk heeft de absentie van slangen in de bovengenoemde landen meer te maken met het geografisch geïsoleerde karakter van eilanden.

Wonderbaarlijk genoeg zijn er wel volop plekken, regio’s en zelfs hele oceanen waar geen zeeslangen voorkomen. Dit is uitermate paradoxaal. Al het water op de blauwe planeet staat immers met elkaar in verbinding en zeeslangen zijn bijzonder goede zwemmers. Als er één diersoort zou zijn die zich wijd over de aardbol zou kunnen verspreiden, zijn het de zeeslangen wel. Maar dat is niet gebeurd. Zo is ook de Atlantische Oceaan geheel vrij van zeeslangen. De Caribische Zee ressorteert keurig onder de Atlantische Oceaan en daarmee komen er dus geen zeeslangen voor op het rif van Bonaire.

Giftigste diersoort

Het is wellicht een geruststellende gedachte dat er geen zeeslangen rondkronkelen in de kustwateren van Bonaire. Alle zevenenvijftig verschillende soorten zeeslangen zijn namelijk giftig, extreem giftig zelfs. De meest toxische zeeslang is de vaag-gestreepte zeeslang. Dit beest is de absolute koning van het gif. De vaag-gestreepte zeeslang is namelijk niet alleen de giftige zeeslangensoort, hij is bovendien de giftigste diersoort op de planeet. Het beest kuiert voldoende gif met zich mee om zonodig tienduizend mensen noodgedwongen het tijdelijke met het eeuwige te laten verwisselen. Daarmee is deze zeeslang honderd keer giftiger dan de giftigste landslang: de inlandtaipan. Door de inlandtaipan wil je overigens ook niet graag gebeten worden; doorgaans wacht je dan een gruwelijke dood.

Slangalen

Visjes die vaak met zeeslangen worden verward zijn de slangalen. Slangalen zijn echter geen reptielen, maar volle neefjes en nichtjes van palingen. Sommige slangalen zijn amper tien centimeter groot, andere daarentegen kunnen tot lengtes van drie meter uitgroeien. Eén van de slangaalsoorten die zich gemakkelijk op Bonaire laat spotten, is de goudgevlekte slangaal. Het zijn paars-bruin gekleurde dieren met een hypnotiserend oranje-goud gekleurd vlekkenpatroon. De goudgevlekte slangaal kan tot één meter lang worden en houdt zich voornamelijk op in de ondiepere delen van het rif.

De goudgevlekte slangaal graaft zich in het zand en tuurt vervolgens alleen met zijn kop in de waterkolom, wachtend totdat er een smakelijk hapje voorbij komt gedobberd. Op zo’n moment haalt het beest uit, waarbij zijn ‘strike range dus verrassend groot is door zijn heimelijk verscholen lichaam dat verstopt zit in de bodem van de oceaan. Slangalen jagen overigens ook in het vrije water. Het bijzondere aan de goudgevlekte slangaal is dat als hij zich in het zand verstopt, hij eerst zijn staart in de bodem graaft, het zogenaamde ‘tail-first burrowing’. De meeste dieren steken namelijk logischerwijs eerst hun snuit in het zand, het zogenaamde ‘head first burrowing’. Het tail-first burrowing vereist verschillende anatomische aanpassingen in de staartregio van het zeediertje.

Buisalen 

Andere beesten die te pas en te onpas op Bonaire bestempeld worden als zeeslangen, zijn zeepalingen oftewel buisalen. Buisalen zijn dieren die in kolonies leven en zich verzamelen in de vloer van de oceaan. Met honderden tegelijkertijd trekken ze zich terug in hun schuttersputjes waarbij ze hun kop en een groot deel van hun slangenlichaam brutaal boven de vloer van de oceaan uitsteken om onder andere ronddolend plankton uit het zeewater te vissen.

Het lijkt net op een bos gedurende het herfstseizoen, een woud waar de bomen hun bladeren hebben verloren. Buisalen worden in de Engelse taal ‘garden eels’ genoemd. De spijker op z’n kop, een meute buisalen bij elkaar lijkt net op een rijkelijk beplant tuintje. Buisalen deinen als omgekeerde wandelstokken mee met de stroming van de oceaan. Het ziet eruit als een groot veld met allemaal staffen van Sinterklaas. Als je als duiker te dicht bij deze verzameling van buisalen komt, schieten ze weer snel terug in hun op maat gemaakte holtes.

Voor de meeste predatoren zijn buisalen onhaalbare prooien als zij zich hebben teruggetrokken in hun holen. Maar sommige zeejagers hebben het op de buisalen gemunt en hebben hele geraffineerde methodes ontwikkeld om hun doelen te bereiken. De Pacific slangaal is daar een markant voorbeeld van. Pacific slangalen zetten Vietcong-achtige strategieën in om buisalen te grazen te nemen. De Vietcong maakte gedurende hun oorlog tegen de Verenigde Staten gebruik van uitgestrekte tunnelsystemen.

Vanuit deze zogenaamde Cù Chi tunnels werden verassingsaanvallen uitgevoerd op nietsvermoedende Amerikaanse soldaten. De Vietcong-strijders zaten dikwijls slechts een paar meter onder de Amerikaanse troepen. De Pacific slangaal legt ook een gangensysteem aan onder de garden eels. Op deze manier kan hij dan de aanval inzetten op de staarten van de buisalen. De beesten zullen hierdoor overrompeld worden en niet de dood in de ogen, maar de dood in de staarten kijken.

Buisalen hebben nog meer vijanden. Zo hebben ook trekkervissen grote interesse in de slangachtige medebewoners van het rif. Trekkervissen komen eerst rustig aangezwommen naar de tuin van de buisalen. De hele kolonie buisalen zal zich dan wijselijk terugtrekken en uit het zicht verdwijnen. Maar dan tovert de trekkervis zijn dodelijke wapen tevoorschijn. Hij kan namelijk zijn snuitje tuiten tot een soort waterkanon waarmee hij de vloer van de oceaan met hoge druk kan omwoelen. Op deze manier kan de trekkersvis prooidieren blootleggen die zich verstopt hebben in het zand.

Murenen

De murene is ook een diersoort die een slangachtige gedaante heeft aangenomen om het levenspad te bewandelen. Op Bonaire stikt het van de murenen. Duikers en snorkelaars hebben dus een grote kans om deze vissen tijdens hun verblijf onder water, tegen het lijf te lopen. Murenen zijn zeer succesvolle jagers die uitgerust zijn met twee verschillende kaken die bovendien uitschuifbaar zijn. Prooivissen die eenmaal te grazen zijn genomen door murenen, zijn ten dode opgeschreven; evenals pitbulls laten murenen namelijk nooit meer los.

Meer informatie over vissoorten op Bonaire

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire

Plaza Resort Bonaire

All Inclusive Hotel Plaza Resort Bonaire

Met de geweldige all inclusive formule van Plaza Resort is het onbeperkt genieten op Bonaire!

Meer info

Reisgidsen Bonaire

Reisgidsen over Bonaire

Ga jij naar Bonaire? Dan zijn deze reisgidsen over Bonaire onmisbaar voor jou!

Meer info

Auto huren op Bonaire

Huurauto Bonaire

Wat is er nou leuker om met een auto er op uit te trekken om het eiland te verkennen? Doen!

Meer info

Activiteiten op Bonaire

Kajakken op Bonaire

De allerleukste activiteiten op Bonaire boek je thuis al eenvoudig online bij Viator!

Meer info

Tip AB Car Rental

Ga jij naar Bonaire en zoek je een betrouwbare autoverhuurder? Dan is AB Car Rental een uitstekende partner. AB Car Rental heeft als enige autoverhuurder € 0,00 eigen risico! Bekijk de tarieven!

Tip Plaza Resort Bonaire

Uit persoonlijke ervaring kunnen wij dit hotel van harte aanbevelen. All inclusive, dus lekker zorgeloos en relaxed. Heerlijke cocktails aan de bar, een bbq aan het strand of ander thema diner, wat hebben wij genoten. De kamers zijn ruim, zeer comfortabel en de staf is super vriendelijk. Het huisrif voor de deur is geweldig, tijdens het snorkelen zagen we daar zelfs een schilpad! Wij komen er zeker terug. Beoordeeld met een 8.5. Meer info & Direct boeken!

Tip Snorkeltour Bonaire

Wil jij met een gids gaan snorkelen op Bonaire? Je ziet er de mooiste, kleurrijke vissen en wie weet ook wel een zeeschildpad. Hapjes, drankjes en snorkeluitrusting zijn inbegrepen! Boek deze tour bij Viator. Beoordeeld met 5.0 uit 5.0 sterren. Direct boeken!

Wil jij voordelig op vakantie naar Bonaire? Bekijk dan de last minutes en aanbiedingen!

TOP 10
Ben je op zoek naar de beste vakanties naar Bonaire? Bekijk dan de TOP 10 pakketreizen Bonaire!

TUI
De Vakantie Discounter
Stip Reizen
Corendon
PrijsVrij
By June vakantie Bonaire met huurauto
Beach Check Aanbiedingen
D-Reizen Aanbiedingen