Column: De tragedie van een delicatesse op Bonaire!

In de natuur geldt het oude adagium: eten of gegeten worden. Dit is een wetmatigheid waar geen enkel dier aan ontkomt en dat van iedere diersoort een constante alertheid vereist om te kunnen overleven. Maar de ene diersoort heeft een groter wapenarsenaal in huis dan de andere om zich te verdedigen tegen potentiële vijanden. De absolute winnaar in deze doorlopende strijd om lijfsbehoud is een exotisch, Zuid-Amerikaans kikkertje met een gewicht van nog geen vier gram.

Karkobergen op Bonaire

Gouden pijlgifkikker

De gouden pijlgifkikker Phyllobates terribilis leeft in het tropische regenwoud van Colombia en is de giftigste diersoort van onze planeet. De huid van dit geelgekleurde amfibie scheidt het uiterst giftige batrachotoxine af. Een enkel kikkertje bevat genoeg gif om zestig volwassen mannen, na een korte periode van heftige stuiptrekkingen en ernstige hartritmestoornissen, de dood in te jagen. Het moge duidelijk zijn: het gouden pijlgifkikkertje heeft alleen maar vrienden in de jungle van Colombia!

Fight, flight en freeze systeem

Het zogenaamde fight, flight en freeze systeem is een doeltreffend overlevingsmodel in de natuur. Simpel gezegd: ga het gevecht aan met de vijand, ga er als een haas vandoor of verstar en doe alsof je dood bent. Het is een respons van het autonome zenuwstelsel en wordt aangestuurd door de hormonen adrenaline en cortisol. De meeste prooidieren zetten onbewust deze tactieken in als ze belaagd worden door roofdieren en komen er doorgaans goed mee weg. Sommige diersoorten zijn op het oog wat kwetsbaarder in hun verweer tegen onheil. Slakken zijn daar een markant bijvoorbeeld van. In de wetenschappelijke literatuur zijn meer dan 200.000 verschillende soorten van deze weekdieren beschreven. De meeste slakken leven op land maar er zijn ook slakken die hun natuurlijke habitat vinden in het water.

Grote kroonslak

De bekendste zeeslakkensoort in de Caribische archipel is de grote kroonslak Strombus gigas (roze vleugelhoorn of koninginneschelp). Deze weekdieren kunnen enorme afmetingen bereiken van meer dan vijfendertig centimeter en worden op Bonaire karko’s genoemd. De mondopeningen van de karko’s zijn niet gewapend met rijen vlijmscherpe tanden, dus een gevecht aangaan is geen optie. De uitspraken: ‘Hij is zo traag als een slak’ en ‘Dat gaat met de vaart van een slakkengang’ benadrukken al dat de mogelijkheid van vluchten bij grote kroonslakken ook geen geslaagde missie zal zijn. De karko’s dragen echter wel een veilig huisje met zich mee en dit blijkt voor de meeste roofvissen en andere predatoren een onneembare vesting.

Ongewisse toekomst

Maar mensen hebben minder moeite met het letterlijk kraken van het fraaie woninkje van de zeeslakken. Na het boren van een gaatje in de schelp, wordt een vitale spier doorgesneden en moet de karko zich gewonnen geven en zijn veilige vesting verlaten. Een ongewisse toekomst tegemoet gaand. In de jaren negentig van de vorige eeuw is in de Caribische regio ruim zeven miljoen kilogram karkovlees gegeten. Daarnaast wordt zijn mooie huisje hoog begeerd als maritiemsouvenir. Door toedoen van jarenlange overbevissing zijn de grote kroonslakken tegenwoordig zeldzamer geworden en is de consumptie van de karko’s drastisch gedaald.

Meer informatie over de karko's op Bonaire

---

Reactie 1
De karkobergen groeien nog steeds en daardoor is controle onmogelijk. Beter is om de bergen weg te halen en een zeer grote boete te zetten op vangen en bezit van de karko. Ik zit te denken aan een $1000-1500 per geval. En dit geld wordt gebruikt om een 'fishfarm' op te zetten voor karko en groupers, deze laatste om de groei van de lionfish tegen te gaan. Om ze allemaal te vangen is onmogelijk en de manier waarop in mijn ogen niet echt diervriendelijk. Breng natuurlijke vijanden die rond Bonaire horen terug en monitor de aantallen hiervan opdat deze niet een plaag worden. We hebben nu eenmaal zelf een onbalans in de natuur gebracht en alleen wij kunnen deze herstellen. LaRobbie

---

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire