Column: De flamingo's van Bonaire!

In het luchtruim van Bonaire is het de hele dag door een drukte van jewelste. De ruim tweehonderdtien verschillende vogelsoorten die op het Benedenwindse Eiland beschreven zijn, onttrekken zich doorlopend aan de zwaartekracht van de aarde en gaan vervolgens via de lucht op zoek naar geschikte voedselbronnen, partners en broedplaatsen. De grootste attractie onder de vogelsoorten op Bonaire vormt zonder enige twijfel de Caribische flamingo. Het is een ware diva onder de vogels en bovendien het boegbeeld van het eiland. De Caribische flamingo wordt op Bonaire liefkozend ‘chogogo’ genoemd, refererend aan het nasale geluid dat ze produceren. Het typische geluid van flamingo’s is vergelijkbaar met het geluid dat ganzen maken.

Flamingo

De Caribische flamingo heeft een oranje-roze verenkleed, een zwarte snavel en hardroze poten. De fabelachtige verenkleur krijgen ze van de carotenoïden (natuurlijke kleurstoffen) die zich in hun prooidiertjes bevinden. De Bonairianen hebben de oranje-roze kleur in hun hart gesloten en ontelbaar veel gebouwen op het eiland in deze flamingokleur geschilderd. Verder is het opmerkelijk dat de Caribische flamingo’s vaak op één poot staan. Over de vraag waarom ze dat doen, buitelen wetenschappers al jaren over elkaar heen. Maar zo zoetjes aan lijkt er toch een consensus te ontstaan; als de vogel op één poot staat en de andere poot dicht tegen het lichaam houdt, gaat er zo min mogelijk warmte verloren.

Concorde

Als je een vliegtuigtype met de Caribische flamingo zou vergelijken, dan zou je uitkomen bij de Concorde; majestueus, chique en exclusief. Nadat de Caribische flamingo ‘airborne’ is, strekt hij brutaal zijn lange hals en kop naar voren en zwiept zijn eveneens lange poten naar achteren. Aan zijn vogelromp zijn vleugels geschroefd met een spanwijdte van honderdvijftig centimeter, die het dier zoveel voorwaartse snelheid moeten geven dat vier kilogram vogel in lucht blijft hangen. Evenals de neus van de Concorde, die overigens zijn laatste vlucht maakte op 24 oktober 2003, is de snavel van de Caribische flamingo naar beneden gericht. Deze gekromde snavel vormt de behuizing van een ingenieus labyrint van tienduizenden filtertjes. Als de vogel gaat foerageren, draait hij zijn snavel ondersteboven om op deze manier nietsvermoedende algen en andere levende organismen uit het zoute water te zeven. Op deze wijze dineren, is uniek in de vogelwereld.

De kromming van de neus van het supersonische vliegtuig daarentegen, is de aerodynamische voorwaarde om het immense gevaarte met tweeduizend kilometer per uur door de geluidsbarrière te laten bulderen. Dit soort snelheden haalt de Caribische flamingo in de verste verte niet. Als de fraai gekleurde vogel fanatiek met zijn vleugels gaat wapperen, cruiset hij met een schamele zestig kilometer per uur door het Caribische luchtruim. Wereldwijd zijn er zes verschillende soorten flamingo’s beschreven, waarvan de Caribische flamingo de grootste is. Zoals de naam al doet vermoeden, laat de Caribische flamingo zich voornamelijk zien in de Caribische archipel. Het bijzondere aan de Caribische flamingo is dat de vogel exorbitant hoge eisen stelt aan zijn broedomgeving, waarbij complete rust een absolute voorwaarde is.

Broedkolonie

En juist met die rust is het in het Caribische gebied op de meeste plekken de laatste tijd gruwelijk misgegaan. Honderden Caribische eilanden zijn in de loop van de tijd veranderd van rustige bestemmingen met fraaie natuurgebieden tot drukke toeristische mekka’s vol met torenhoge hotels, rinkelende casino’s, strakke golfbanen en miljoenen luidruchtige bezoekers. In zo’n chaotische entourage weigert de Caribische flamingo een ei te leggen. Een paar decennia geleden broedden de sierlijke vogels nog op zo’n dertig plaatsen in de Caribische archipel, maar dat aantal is inmiddels gereduceerd tot een schamele vijf. Bonaire is één van die vijf plekken waar nog wel aan alle voorwaarden wordt voldaan voor het succesvol broeden van de Caribische flamingo’s. De Caribische flamingo is een aanhanger van de Chinese één-kind-politiek. Met trots legt het flamingowijfje derhalve slechts één ei op een fraai gebouwd modderkegeltje in een zoutmeer. Om toerbeurt wordt vervolgens het gekoesterde ei door zowel de moeder als vader vier weken lang met trots bebroed.

Kuiken flamingo op Bonaire.

Als dan simultaan de eieren uitkomen van de gehele broedkolonie, rennen er ongeveer 2.500 hongerige, gillende kuikens rond in de zoutmeren van Bonaire. Dat leidt tot chaotische taferelen, maar gelukkig hebben de oranje-roze gevederde dieren daar een efficiënte oplossing voor gevonden. Er worden namelijk heuse crèches opgericht waar de jonge vogeltjes onder streng appèl staan van een paar volwassen exemplaren, onderwijl kunnen de jonge vaders en moeders zorgeloos hun buikjes rondeten zonder zich te hoeven bekommeren om hun pasgeboren vogelkindje.

Caribische flamingo’s zijn dus dol op Bonaire, maar tijdens het broedseizoen is er te weinig voedsel op het eiland. Bij het ochtendgloren zetten honderden Caribische flamingo’s koers naar het vaste land van Venezuela, honderd kilometer verderop, om daar hun buikjes rond te eten in twee natuurreservaten. Bij het vallen van de avond keren ze weer terug naar het Benedenwindse Eiland. Op Pink Beach kun je getuige worden van dit unieke fenomeen.

Pink Beach

Pink Beach is een betoverend strand aan de zuidwestkant van Bonaire, compleet met tientallen palmbomen. Er zijn maar weinig plaatsen in de wereld waar het menselijke oog zo getrakteerd wordt op een tsunami van kleuren als in de directe omgeving van Pink Beach. Aan de ene kant werpt de azuurblauw gekleurde Caribische Zee haar kraakheldere golven op het gepolijste koraalstrand van Pink Beach. Aan de andere kant van het strand liggen de wereldberoemde zoutpannen en zoutpiramides van Bonaire.

Als de zon op de triljarden individuele zoutkristallen van de zoutpannen en de zoutpiramides schijnt, ontstaat er een intrigerende verstrooiing van het licht en worden alle tinten van het kleurenspectrum prijsgegeven. Op zo’n moment bereiken paarse, lila, roze, violette, turquoise en ontelbare andere fascinerende kleuren het menselijke oog en maken de staafjes en kegeltjes in het netvlies een vreugdedansje van plezier. In zo’n orgie van kleuren vliegen dan ook nogeens honderden oranje-roze flamingo’s boven je hoofd richting Venezuela. Bovendien worden deze vogels hypnotiserend verlicht door de snel opkomende tropenzon. Het moge duidelijk zijn; op Pink Beach waan je jezelf in een onthutsend surrealistisch landschap die zijn gelijke in de wereld niet kent.

Gevaren

Helaas zijn er wel een paar gevaren voor de Caribische flamingo’s van Bonaire. Enerzijds op het eiland zelf en anderzijds in Venezuela. In 2011 werd het Nederlandse duikeiland opgeschrikt door de plotselinge dood van maar liefst 125 flamingo’s. De dieren waren te pletter gevlogen tegen de elektriciteitsleidingen die op Bonaire helaas nog bovengronds zijn. Het andere gevaar ligt buiten Bonaire, zogezegd in Venezuela. De flamingo’s die opstijgen vanaf het zuiden van Bonaire, zetten koers naar de natuurreservaten Cuare en Los Olivitos in het land van wijlen Hugo Cháves. Het is te hopen dat in deze twee kwetsbare foerageergebieden voor de Caribische flamingo’s geen olie wordt gevonden. Als de elite van het Zuid-Amerikaanse land het ‘zwart goud’ in het gebied gaat exploiteren, gaan de vogels het moeilijk krijgen!

Meer informatie over de vogels van Bonaire

---

Reactie 4
Vandaag 23 oktober heeft WEB de Ir Statius v. Eps grotendeels voorzien van ringen op de elektrakabels zodat de flamingo's zich niet verwonden of doodvliegen tegen de WEB draden, want nu al loopt de eeuwenlange Salina van Donkeys Help weer vol regenwater en binnekort begint het echte regenseizoen pas! Hoeraa voor de WEB na jaren van wachten en vele dode flamingo's ziet WEB dus in dat dit hun probleem was! Hopi Bon en Masha Danki WEB namens de flamingo's van Bonaire. Marina Melis

---

Reactie 3
Jawel zeker! In feite is het achterhaald, het gaat niet alleen voor de flamingo's, maar voor alle vogels. Kabels moeten gewoon ondergronds. I.v.m. de stralingen die elektriciteitsleidingen (zowel) ondergronds produceren zal ik in de zone van de flamingo's pleiten voor elektriciteitsbelichtingen die op zonne-energie werken. Op Curaçao worden deze ook al toegepast. Willy Juliana

---

Reactie 2
Als je ziet wat voor rommel het nu is op Bonaire om een paar kilometer riolering onder de grond aan te leggen, kun je je een beetje voorstellen dat het hele eiland op zijn kop komt te staan als alle elektriciteitsleidingen onder de grond gestopt moeten gaan worden. Overal waar nu elektriciteitsleidingen boven de grond lopen, zal de bodem moeten worden open gehakt, dat zal een project worden dat minsten 15 jaar gaat duren... Daarnaast zal het een kapitaal gaan kosten dat zeker niet door de bevolking op het eiland kan worden opgebracht. Gerard Lether

---

Reactie 1
Vanuit mijn dierenliefde zeg ik absoluut ja! Alleen wie zou dat moeten gaan bekostigen en wat zijn de nadelen van de leidingen in de grond plaatsen? Moet ook over nagedacht worden lijkt me. Vanessa Borsboom

---

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire