Column: Captain Don Stewart op Bonaire!

De enorme vooruitgang en onmeetbare welvaart van de huidige tijd hebben we voor een groot deel te danken aan pioniers; dappere mensen die vaak met gevaar voor eigen leven de grenzen opzochten in allerlei disciplines. Als Orville Wright in 1903 niet de moed had gehad om achter de stuurknuppel van het eerste gemotoriseerde vliegtuig Wright Flyer plaats te nemen, was het waarschijnlijk nooit, of met een flinke vertraging, mogelijk geweest dat we heden ten dage een Airbus A380 veilig de lucht in durven te sturen met bijna negenhonderd overgeleverde zielen aan boord!

Jacques-Yves Cousteau

Niet alleen de verovering van het luchtruim was een lang gekoesterde wens van de mensheid, ook het kunnen bedwingen van de onderwaterwereld van oceanen en wereldzeeën stond hoog op de agenda. En ook hierin waren sommige wereldburgers de eersten, de pioniers. Zo zijn de naam Jacques-Yves Cousteau en de ontwikkeling van de duiksport onlosmakelijk met elkaar verbonden. De legendarische Fransman vond in 1943 de persluchtfles uit; destijds een enorme doorbraak. Vanaf dat moment werd het voor mensen namelijk mogelijk om de onderwaterwereld op een veilige en comfortabele manier te verkennen.

Koraalvissen BonaireDe onderwaterwereld op Bonaire is prachtig.

De oud marineofficier werd uiteindelijk wereldberoemd bij het grote publiek door de talloze televisiedocumentaires die hij maakte. Gedurende vijftig jaar bereisde hij alle wereldzeeën, oceanen en grote rivieren van de blauwe planeet. Tijdens deze reizen was er altijd een hoofdrol weggelegd voor het legendarische schip Calypso waarmee hij rondvoer. De Calypso was een drijvend oceanografisch laboratorium en uniek in zijn soort.

Rood wollen mutsje

Cousteau droeg altijd een rood wollen mutsje tijdens zijn expedities. Deze gimmick werd een mondiale rage. In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw huppelden er zondags langs de Nederlandse wateren honderden sportduikers rond met hetzelfde hoofddeksel. Een ode aan de oude meester. Daarnaast sprak Cousteau Engels met een zwaar Frans accent. Zijn voice-overs bij zijn natuurdocumentaires en zijn dialogen met Engelstaligen leken net op episodes uit de succesvolle Britse komedieserie ‘Allo ‘Allo! Zeer leerzaam en vermakelijk allemaal. Cousteau heeft een uiterst omvangrijk oeuvre achtergelaten van meer dan 120 natuurdocumentaires die in meer dan 160 landen zijn uitgezonden. Bovendien was de Fransman een uiterst productief schrijver, met meer dan 50 titels op zijn naam.

Cousteau is uiteindelijk een groot bioloog, oceanograaf, ontdekkingsreiziger, naturalist en natuurbeschermer gebleken en bovendien een uiterst integer en niet door geld gedreven mens. Op hoge leeftijd sleepte hij nog zijn oudste zoon voor de rechter. Cousteau jr. liet een commercieel resort op een paradijselijk eiland in de zuiden van de Grote Oceaan bouwen, die de naam Cousteau moest gaan dragen. Dat was voor Cousteau sr. een doorn in het oog, de naam Cousteau mocht nooit en te nimmer commercieel uitgebuit worden. Cousteau stierf in 1997 op 87-jarige leeftijd. Tegenwoordig is de naam Cousteau echter wel big business en draagt onder andere een uiterst chique horlogemerk deze beroemde Franse naam. Er worden miljoenen mee verdiend.

Captain Don Stewart

Bonaire had ook zijn eigen Jacques-Yves Cousteau. Zijn eigen living legend. Een man die evenals Cousteau een grote bijdrage heeft geleverd aan de duiksport en aan de bescherming van de natuur. Captain Don Stewart werd in 1925 in Californië geboren en sloot zich op zijn zeventiende aan bij de Amerikaanse marine. Na de oorlog bleef de Amerikaan geïnteresseerd in de scheepvaart en raakte bovendien geënthousiasmeerd voor het sportduiken. Captain Don ontwikkelde zich verder als een succesvol ondernemer en had de torenhoge ambitie om in Hollywood door te breken als filmacteur.

In 1960 verkocht hij zijn succesvolle onderneming en schafte vervolgens een mooie houten zeilboot aan: Valerie Queen. Met dit zeilschip maakte hij vele reizen waaronder ook een tocht door de Caribische archipel. Op 21 mei 1962 zeilde hij ook langs Bonaire. De Amerikaan raakte direct diep onder de indruk van het glasheldere water en de enorme diversiteit aan rifvissen rondom het koraaleiland en besloot om nooit meer weg te gaan.

Interneringskamp

Op dat moment woonden er slechts 4.000 mensen op het Benedenwindse Eiland. Captain Don had al direct grootse plannen en opende in 1963 het eerste hotel van Bonaire: Hotel Zeebad. Dit hotel werd gebouwd in de barakken van het voormalige interneringskamp uit de Tweede Wereldoorlog dat op Bonaire stond. Hotel Zeebad bleek echter een slecht gekozen naam. Amerikaanse toeristen dachten namelijk te lezen ‘Hotel Sea Bad’. Een hotel aan een ‘slechte zee’. Niet erg aantrekkelijk natuurlijk. Daarom werd al snel naam veranderd in: Flamingo Beach Club Hotel. Nu staat op de plek het Divi Flamingo Beach Resort.

De geschiedenis van het bovengenoemde interneringskamp is overigens erg controversieel. De voormalige Nederlandse Antillen, waaronder Bonaire, waren gedurende de Tweede Wereldoorlog de enige delen van het Koninkrijk der Nederlanden die niet bezet waren. Nederland was bezet door de Duitsers en Nederlands-Indië door de Japanners. Toen de oorlog in 1940 uitbrak, werden voornamelijk Duitsers en Oostenrijkers die op de Antillen woonden, geïnterneerd op Bonaire. Ze werden ernstig gewantrouwd. Ze zouden de olieraffinaderijen op Aruba en Curaçao kunnen saboteren. Op de twee genoemde Caribische eilanden stonden gigantische olieraffinaderijen die de geallieerde luchtvloot van kerosine moest voorzien.

De ‘staatsgevaarlijken’ werden in eerste instantie opgesloten in oude schoolgebouwen op Bonaire. Later is er een interneringskamp gebouwd. Het kamp was van 1940 tot 1947 operationeel, twee jaar langer dan dat de oorlog duurde! In totaal zijn er 461 mensen op Bonaire geïnterneerd. De meeste gevangenen in het interneringskamp waren echter volstrekt onschuldig. Bovendien werden ze zonder enige vorm van proces opgesloten. Veel Duitsers die werden geïnterneerd, waren juist gevlucht voor het Nazigeweld in Europa. Achteraf zeer bedenkelijk allemaal; een zwarte bladzijde uit de vaderlandse geschiedenis.

Bonaire National Marine Park

Terug naar Captain Don. In 1963 organiseerde hij ook de grootste speerviswedstrijd van het Caribische gebied. Een orgie van dood en verderf voltrok zich op het rif. De oceaan kleurde rood. Op de avond van het evenement trad een grote verandering op in het brein van de kapitein. Het aanzien van zoveel zinloos gespietste rifvissen deed hem walgen. Captain Don schrok wakker en besloot om zich voortaan in te zetten voor het behoud van de kwetsbare natuur van het eiland. Zo kreeg hij onder andere, paradoxaal genoeg, het verbod van speervissen voor elkaar en zorgde hij ervoor dat er permanente boeien werden aangelegd, waardoor boten niet meer hoefden te ankeren. Bij het ankeren trad namelijk doorgaans veel schade aan het koraal op.

Vissen Bonaire bij koraalrifDe mooiste vissen zie je zwemmen bij het koraal.

Captain Don’s Habitat

Daarnaast opende hij in 1976 de Captain Don’s Habitat, een groot resort dat volledig was ingericht op de duiksport. Een lang gekoesterde droom kwam uit. Een plaats waar duikers 365 dagen per jaar konden duiken, 24 uur per dag. Uniek in de wereld. Het hotel bestaat nog steeds en ligt direct aan het rif. Captain Don was enorm fanatiek in zijn natuurmissie. Zo liet hij niet toe dat het koraalrif nodeloos werd aangetast. Als hij een duiker betrapte op van het meenemen van een stuk koraal kreeg deze duiker de wind van voren en hierbij liet de Amerikaan zo nu en dan zelfs zijn handjes wapperen. Er zijn verhalen bekend van incidenten waarbij hij sportduikers, die zich schuldig hadden gemaakt aan het vernielen van koraalrif, persoonlijk naar het vliegveld reed en sommeerde om het eiland te verlaten. De kapitein duldde op dit punt geen tegenspraak!

Op een dag gaf Captain Don een duiker, met een stuk afgebroken koraal in zijn hand, wederom een veeg uit de pan. Dit tafereel werd gadegeslagen door Carel Steensma, een hoge piet van de KLM die zich op Curaçao was gevestigd en zo nu en dan in de weekenden op Bonaire ging duiken. Hij was diep onder de indruk van het engagement voor de natuur van de Amerikaan en raakte met hem aan de babbel. Samen begonnen ze plannen te smeden om structureel het natuurlijke erfgoed van Bonaire veilig te stellen. Uiteindelijk heeft dat geleid tot het huidige Bonaire National Marine Park. Dit was het eerste beschermde onderwaterpark ter wereld. Captain Don was daarmee zijn tijd ver vooruit. Door al zijn verdiensten voor het natuurbehoud op Bonaire werd hij in 2008 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Overlijden

Heeft Captain Don door al zijn inspanningen voor eens en altijd het koraalrif van Bonaire gered? Dat is nog maar zeer de vraag. Het aantal natuurlijke en antropogene bedreigingen voor het rif zijn van de dag niet meer op één hand te tellen. Zo neemt bijvoorbeeld het aantal duiken op Bonaire de laatste tijd spectaculair toe. Dat is fijn voor de economie, maar minder prettig voor de natuur. In een rapport van Pourier (1992) wordt voor het duiktoerisme op Bonaire een plafond aangegeven van 200.000 duiken per jaar. Op dit moment vinden er op het Benedenwindse Eiland ruim 900.000 duiken per jaar plaats. De duikindustrie legt dus een gigantische druk op het kwetsbare koraalrif van Bonaire. Een zorgelijke ontwikkeling. Op 28 mei 2014 blies Captain Don zijn laatste adem uit en kwam er een einde aan een bijzonder leven!

Meer informatie over Captain Don Stewart


Reactie 3
Leuk artikel. Vergeet niet dat Suriname ook tijdens de Tweede wereldoorlog bij het Koninkrijk der Nederlanden hoorde! Carlos
Reactie 2
Een levende legende. Mooi beschreven, hoor! Adriaan Kluitenberg
Reactie 1
Mooi stuk! RIP Captain Don... Stijn

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire

Plaza Resort Bonaire

All Inclusive Hotel Plaza Resort Bonaire

Met de geweldige all inclusive formule van Plaza Resort is het onbeperkt genieten op Bonaire!

Meer info

Reisgidsen Bonaire

Reisgidsen over Bonaire

Ga jij naar Bonaire? Dan zijn deze reisgidsen over Bonaire onmisbaar voor jou!

Meer info

Auto huren op Bonaire

Huurauto Bonaire

Wat is er nou leuker om met een auto er op uit te trekken om het eiland te verkennen? Doen!

Meer info

Activiteiten op Bonaire

Kajakken op Bonaire

De allerleukste activiteiten op Bonaire boek je thuis al eenvoudig online bij Viator!

Meer info

Tip AB Car Rental

Ga jij naar Bonaire en zoek je een betrouwbare autoverhuurder? Dan is AB Car Rental een uitstekende partner. AB Car Rental heeft als enige autoverhuurder € 0,00 eigen risico! Bekijk de tarieven!

Tip Plaza Resort Bonaire

Uit persoonlijke ervaring kunnen wij dit hotel van harte aanbevelen. All inclusive, dus lekker zorgeloos en relaxed. Heerlijke cocktails aan de bar, een bbq aan het strand of ander thema diner, wat hebben wij genoten. De kamers zijn ruim, zeer comfortabel en de staf is super vriendelijk. Het huisrif voor de deur is geweldig, tijdens het snorkelen zagen we daar zelfs een schilpad! Wij komen er zeker terug. Beoordeeld met een 8.5. Meer info & Direct boeken!

Tip Snorkeltour Bonaire

Wil jij met een gids gaan snorkelen op Bonaire? Je ziet er de mooiste, kleurrijke vissen en wie weet ook wel een zeeschildpad. Hapjes, drankjes en snorkeluitrusting zijn inbegrepen! Boek deze tour bij Viator. Beoordeeld met 5.0 uit 5.0 sterren. Direct boeken!

Wil jij voordelig op vakantie naar Bonaire? Bekijk dan de last minutes en aanbiedingen!

TOP 10
Ben je op zoek naar de beste vakanties naar Bonaire? Bekijk dan de TOP 10 pakketreizen Bonaire!

TUI
De Vakantie Discounter
Stip Reizen
Corendon
PrijsVrij
By June vakantie Bonaire met huurauto
Beach Check Aanbiedingen
D-Reizen Aanbiedingen