Zeeschildpadden bij Lac Bay

De zeegrasvelden van Lac Bay vormen een belangrijke voedselbron voor de groene zeeschildpadden die voorkomen op Bonaire. De groene zeeschildpad is een pure herbivoor en is één van de vier verschillende zeeschildpadsoorten die op het Benedenwindse Eiland foerageert en zijn eieren afzet op de zandstranden.

Wat is de geschiedenis van de zeeschildpad?

Zeeschildpadden zijn prehistorische dieren die 150 miljoen jaar geleden uit de landschildpadden zijn ontstaan. In die 150 miljoen jaar hebben zeeschildpadden heel wat natuurcatastrofes overleefd, zelfs toen 65 miljoen jaar geleden een enorme meteoriet neerplofte op het aardoppervlak en alle dinosauriërs uitroeide. Echter vandaag de dag worden alle zeeschildpadsoorten, door toedoen van de mens, ernstig in hun voortbestaan bedreigd.

Zeeschildpadsoorten

Wereldwijd komen er zeven soorten zeeschildpadden voor, dit zijn de groene zeeschildpad, dikkopschildpad, karetschildpad, lederschildpad, kempszeeschildpad, platrugzeeschildpad en de warana. Behalve de kempszeeschildpad en de platrugzeeschildpad zijn alle overige zeeschildpadsoorten te bewonderen in de wateren rondom Bonaire en Klein Bonaire, waarbij de een zeldzamer is dan de ander.

De dikkopschildpad is een pure carnivoor en legt ook eieren op de stranden van Bonaire en Klein Bonaire. De karetschildpad voedt zich met koraalrif sponsen en legt ook eieren. De groene zeeschildpad eet voornamelijk zeegras en legt ook eieren op Bonaire en de lederschildpad eet kwallen maar legt sporadisch eieren op de stranden van Bonaire.

Lederschildpad

Onmiskenbaar spreekt de lederschildpad het meest tot de verbeelding bij mensen. Sommige exemplaren kunnen uitgroeien tot een lengte van drie meter en een gewicht van 1.000 kilogram bereiken. Dit zijn maten en gewichten die eerder passen bij de gemiddelde personenauto die over het Nederlandse wegennet raast.

Alles bij de lederschildpad is indrukwekkend, zo kunnen de beesten tot een diepte van 1.300 meter duiken. Op dit soort dieptes imploderen de andere zeeschildpadsoorten en bezwijken onder de megadruk die daar heerst. Er zijn maar een handjevol dieren die nog dieper kunnen duiken dan de lederschildpad. Zo kunnen zeeolifanten gemakkelijk een diepte van 2.400 meter bereiken.

Verder is het opmerkelijk dat de lederschildpadden alleen maar kwallen op het menu hebben staan. Door de lage energetische waarde van kwallen, ze bestaan hoofdzakelijk uit water, worden de lederschildpadden gedwongen om dagelijks enorme massa’s van deze weekdieren te verorberen, daar zijn ze dan ook de hele dag mee bezig. Helaas wordt de lederschildpad uiterst zelden gespot op Bonaire.

Ernstig bedreigd

Alle zeeschildpadsoorten worden wereldwijd ernstig bedreigd in hun voortbestaan. Jaarlijks verdrinken er ontelbaar veel in de netten van vissers. Daarnaast wordt er jacht gemaakt op de dieren voor menselijke consumptie. Verder verdwijnen door ingrijpende kustontwikkeling potentiële plaatsen om eieren te leggen. Bovendien hebben de dieren te maken met de vervuiling van de oceanen en de verandering van het klimaat waardoor ze in de toekomst te maken krijgen met steeds extremere weeromstandigheden.

Als je bijvoorbeeld naar de lederschildpad kijkt zijn de cijfers schrikbarend. De laatste twee decennia is het aantal plaatsen waar ze kunnen nesten met 90% teruggelopen. Voor de groene zeeschildpadden zijn de getallen ook dramatisch. 200 jaar geleden zwommen er 90 miljoen groene zeeschildpadden rond in de Caribische archipel, heden ten dage wordt het aantal op zo’n 300.000 geschat.

Het probleem van de groene zeeschildpadden is dat het vlees bijzonder mals smaakt. Er bestaan grote farms waar de reptielen gekweekt worden voor menselijke consumptie maar daarnaast worden er jaarlijks honderdduizenden exemplaren illegaal uit de natuur geroofd.

Sleutelfunctie

Zeeschildpadden vervullen een belangrijke sleutelfunctie in het ecosysteem, zowel in de zeeën en oceanen als op de stranden. Sommige soorten eten veel kwallen en zorgen er op deze manier voor dat het aantal kwallen binnen de perken blijft. Andere zeeschildpadsoorten hebben sponsen en zeegras op het menu staan en zorgen ervoor dat dit soort organismen gezond blijven. Zelfs de eitjes die niet uitkomen vervullen nog een belangrijke taak, zij vormen belangrijke voedingsstoffen voor de strandvegetatie.

Klein Bonaire

Klein Bonaire, het kleine rifeilandje voor de kust van Kralendijk, is van onmetelijk belang voor zeeschildpadden. Het eiland is gezegend met prachtige zandstranden en waar 75% van alle zeeschildpadeitjes op Bonaire worden gelegd.

Het strand van Klein Bonaire

Er is maar een moment dat zeeschildpadden aan land komen en dat is het moment waarop ze eieren gaan leggen. De reptielen leggen de eieren op de zandstranden waar ze zelf ook uit het ei gekropen zijn. Om die stranden te bereiken zwemmen ze duizenden kilometers door de zeeën en oceanen. Zeeschildpadden leggen 3 à 7 nesten per jaar met zo’n 180 eieren. Als de eieren zijn gelegd gaat de zeeschildpad weer terug naar zee. Na ongeveer 60 dagen komen de eieren uit. Het legseizoen van de zeeschildpadden op Bonaire loopt van april tot januari.

15 jaar geleden kwam de kwetsbare natuur van Klein Bonaire ernstig in gevaar. Een plaatselijke projectontwikkelaar wilde op Klein Bonaire een soort pretpark gaan bouwen, vol met accommodaties, winkels en casino’s. Het hoeft verder geen betoog dat dat het einde van de legmogelijkheden van de zeeschildpadden zou inluiden. Gelukkig is het plan ternauwernood verijdelt.

Sea Turtle Conservation Bonaire

De 'Sea Turtle Conservation Bonaire' is de organisatie op Bonaire die zich bekommert om het lot van de zeeschildpadden op Bonaire. Enerzijds benadrukken zij het belang van de sleutelfunctie van zeeschildpadden in het ecosysteem en anderzijds zetten zij zich actief in voor het behoud van deze prachtige zeedieren. Een van de taken van de organisatie behelst het beschermen van de kwetsbare nesten tijdens het legseizoen van de zeeschildpadden.

Jaarlijks worden er op de zandstranden van Bonaire en Klein Bonaire ruim 10.000 eitjes gelegd door zeeschildpadden. Uiteindelijk zullen er van dit enorme aantal er slechts 10 de status van volwassenheid bereiken. De overige 9.990 eitjes en babyzeeschildpadden vallen ten prooi aan predatoren, ziektes en alle overige bovengenoemde ellende die zich over de dieren uitstort.

Een andere activiteit van de Sea Turtle Conservation Bonaire is de poging om de zwemroutes van zeeschildpadden beter in kaart te brengen. Op het pantser van een gevangen zeeschildpad wordt een satelliet transmitter geschroefd waarna het dier weer zijn vrijheid wordt geschonken.

Iedere keer als een zeeschildpad een hapje lucht neemt wordt er een verbinding gemaakt met de satelliet en is de positie van het zeereptiel zichtbaar op een computerscherm. 'Nautila' was de eerste zeeschildpad die in 2003 een satelliet transmitter op zijn schild gemonteerd kreeg waardoor het dier goed te volgen was gedurende langere tijd. In de zomer van 2011 was de dikkopschildpad 'Toyo' te volgen via internet. 

Daarnaast worden alle zeeschildpadden, die op Bonaire voor wetenschappelijk onderzoek worden gevangen, gemerkt met een tag. Ieder jaar worden er op deze manier ongeveer 150 zeeschildpadden van een merkje voorzien. Totaal zijn er nu sinds 2003 in totaal 1.040 exemplaren gemerkt. Op deze manier worden waardevolle data verzameld die van belang zijn voor het behoud van deze prachtige dieren.