Column: Vis spietsende reigers op Bonaire!

De 469 verschillende soorten vissen die resideren op het Bonairiaanse koraalrif oefenen een enorme aantrekkingskracht uit op sportduikers uit de gehele wereld. Met name Amerikaanse kikvorsmannetjes weten het Nederlandse duikeiland op zijn juiste merites te waarderen en bezoeken derhalve massaal Bonaire. Dat vogelspotters en vogelaars in minder groten getale in de ijzeren vogel richting Kralendijk stappen, is een gemiste kans. Het luchtruim van Bonaire is namelijk naast het domein van de wereldberoemde Caribische flamingo en de unieke geelvleugelamazonepapegaai, ook de natuurlijke habitat van meer dan 220 verschillende andere vogelsoorten. Je kunt de vogels op Bonaire op verschillende manieren rangschikken. Zo zou je onder andere kunnen stellen dat er zee-, kust-, en landvogels op het eiland rondstappen en rondfladderen.

Op Bonaire komen maar liefst 220 verschillende vogelsoorten voor.

Stelten

De kustgebieden, zoutmeren en zoetwaterbronnen van Bonaire zijn met name de terreinen waar de zogenaamde waadvogels of steltlopers zich graag ophouden. Steltlopers zijn vogels met lange poten (stelten) en snavels waarmee ze gedecideerd door het water marcheren op zoek naar smakelijke hapjes. De reiger is een voorbeeld van een vogel die uitgerust is met enorm lange poten waarmee hij behendig door het ondiepe water stapt. Laat echter echte vogelaars maar niet horen dat je een reiger onder de steltvogels plaatst, dan willen ze je namelijk levend villen. Sinds fanatieke taxonomen toegang hebben gekregen tot DNA-verwantschaps-technieken, zijn namelijk alle 10.474 verschillende vogelsoorten die de wereld rijk is, verdwenen in een soort van trommel van tombola om na een paar toerbeurtjes vervolgens opnieuw gegroepeerd en gekwalificeerd te worden.  

Twee meter

De Amerikaanse blauwe reiger is de grootste reigersoort die voorkomt op Bonaire en zelfs op het gehele Amerikaanse continent. Hij is geen permanente bewoner van het Caribische eiland, maar hij overwintert er maar al te graag. Als een Amerikaanse blauwe reiger op een weegschaal gaat staan, slaat de wijzer uit naar het streepje van tweeënhalve kilogram. Als we vervolgens het meetlint langs de vogel leggen, lezen we eveneens indrukwekkende maten af. Van kruin tot teen meet het beest een slordige honderdveertig centimeter en als hij zijn vleugels uitspreidt, moet het meetlint zelfs nog zestig centimeter verder afgerold worden. Meneer de reiger bezit vleugels met een spanwijdte van maar liefst twee meter. Een vogel die qua grootte gemakkelijk in competitie kan met de Amerikaanse blauwe reiger is de Caribische flamingo. Dat is ook een uit de kluiten gewassen jongen. Als je de twee vogels in de lucht ziet vliegen, valt op dat de reiger zijn nek S-vormig plooit en dat de flamingo zijn nek juist helemaal uitstrekt.

Defilé

Amerikaanse blauwe reigers hebben verschillende strategieën om aan voedsel te komen. Vaak stappen heel ze voorzichtig door het ondiepe water heen op zoek naar prooidieren, maar ze kunnen ook onbeweeglijk lang langs de kant gaan staan. Ze nemen dan een soort defilé af van nietsvermoedende passerende vissen en andere waterbewoners. Mocht er wat van zijn gading bijzitten, prikt hij razendsnel toe. Ze kunnen zelfs twee vissen tegelijkertijd vangen. Om goed te kunnen jagen zijn Amerikaanse blauwe reigers uitgerust met bijzonder goede ogen. De ogen en het brein van de vogel werken prima samen waardoor ze zelfs rekening kunnen houden met de verwarrende breking van het licht op het grensvlak van lucht en water. Op deze manier zijn de prooidieren tot op de millimeter nauwkeurig te positioneren.

Rijgende reiger

De Amerikaans blauwe reiger eet het liefst vis-sjasliek waarbij hij zijn dolkvormige snavel als satéprikker gebruikt om zijn slachtoffers rücksichtslos aan te spietsen of rijgen. Zou het woord reiger daar zijn oorsprong vinden? Van het woord rijgen? Ergens moet dan wel in het traject de lange ij vervangen zijn door de korte ei. Amerikaanse blauwe reigers zijn bijzonder slimme beesten. Er zijn verhalen bekend dat ze gevonden stukjes brood gebruikten om de vissen mee te lokken. Soms taxeert de reiger echter de grootte van de vis niet goed en krijgt hij een ‘te grote jongen’ te verhapstukken die hij ten koste van alles toch naar binnen wil werken. De prooien worden namelijk in zijn geheel doorgeslikt. De vis kan dan klem komen te zitten waardoor zowel de gevangen vis als de reiger kan gaan hemelen.

Volledig beschermd

De Amerikaanse blauwe reiger is de grote neef van de blauwe reiger die kind aan huis is in Europees Nederland. De relatie tussen de blauwe reiger en Nederland is door de eeuwen heen altijd turbulent geweest. Het jaar 1963 was een belangrijk kantelpunt voor de geschiedschrijving van de blauwe reigers in Nederland. Vóór die tijd waren blauwe reigers in ons polderlandje vogelvrij en verdwenen ze regelmatig in de braadpan, ná die tijd werd de blauwe reiger volledig beschermd. Door die beschermde status kregen ze vrij snel door dat ze van mensen niets meer hadden te vrezen en werden ze bijna handtam, zelfs hondsbrutaal.

Febo

De Nederlandse regisseur Marc van Fucht maakte in 2006 de film Schoffies over de kolonie van de blauwe reigers in Amsterdam. Als je de film bekijkt, blijken er veel overeenkomsten te bestaan tussen de hoofdstedelijke bewoners en de reigers. Zo weten ook blauwe reigers vrijwel dagelijks de Febo te vinden. Ze gaan dan geduldig bij de automatiek staan posten of er mensen zijn die een deel van hun vette hap aan de vogels willen opofferen. Blauwe reigers eten dus ook uit de muur.

Nest-krakers

Daarnaast zijn blauwe reigers ook liever lui dan moe en kraken ze liever een nest dan dat ze zelf een liefdesstulpje bouwen. Dat liefdesstulpje wordt in principe bewoond met een liefje voor het leven, maar ook bij blauwe reigers is partnerruil aan de orde van de dag. Amsterdammers die graag een hengeltje uitgooien in de grachten of het IJmeer krijgen ook vaak bezoek van blauwe reigers. Ze gaan dan doodleuk als een soort vismaat op gepaste afstand van de hengelaar roerloos staan wachten tot ze een gratis visje voorgeschoteld krijgen.

Vijver-rovers

Ook vijverbezitters krijgen vroeg of laat te maken met blauwe reigers. Vijvertjes zijn watertjes met een hoge visdichtheid die daardoor met moeite voor reigers te negeren zijn. Blauwe reigers zijn bijzonder geraffineerd en bezoeken de vijver alleen als de trotse eigenaar nog op één oor ligt. De reiger gaat dan eerst op het dak van het huis of schuur zitten om de ideale aanvliegroute naar en de beste plek om te gaan vissen bij de vijver te bepalen. Vervolgens landt hij bij de rand van de vijver en vergrijpt hij zich aan het hele zwikje peperdure koi karpers dat rustig baantjes aan het trekken was en dat nu plots in een horrorscenario terechtkomt, vol met moord en doodslag.

Berlijnse Muur-achtige structuren

Vijverbezitters zijn uiteraard met deze gang van zaken not amused en proberen al decennialang oplossingen te vinden voor deze ongenode gasten. Vaak tevergeefs. Sommige vijvers zijn omgebouwd tot ware bastions met Berlijnse Muur-achtige structuren; vol met prikkeldraad, schrikdraad en overspanningen met visnetten. Mooi is het allemaal niet, effectief doorgaans ook niet. Blauwe reigers weten wel weer een gaatje te vinden om vervolgens het vijvertje professioneel leeg te trekken. Wat wel werkt is om Pluto of Tom Poes regelmatig in het tuintje te laten patrouilleren. Reigers zijn doorgaans niet zo blij met deze viervoetertjes. Vijvervisjes zijn echter doorgaans ook niet blij met Tom Poezen in hun omgeving, zij lusten er namelijk ook wel pap van. Tja, zo blijf je bezig.

Meer informatie over de vogelsoorten op Bonaire

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire