Column: Het afvalprobleem van Bonaire!

Overal waar mensen wonen en leven, ontstaan grote hoeveelheden afval. Vroeger werd daar laconiek en gemakzuchtig mee omgesprongen. De afvalproducten werden zonder na te denken overal gedumpt. Op deze manier zijn massa’s schadelijke stoffen zoals asbest, dioxines, fijnstof en zware metalen direct in het milieu terechtgekomen met alle onaangename en fatale gevolgen van dien.

Radioactief afval

Het absolute dieptepunt in de verwerking van afval, zijn de methodes die aangewend zijn om van radioactief afval af te komen. Nog geen dertig jaar geleden vonden wij het heel gewoon om dit extreem gevaarlijke goedje in de Grote- en Atlantische Oceaan te dumpen. Het radioactieve afval werd in metalen vaten gepropt, vervolgens afgevuld met beton, waarna het op volle zee overboord werd gekieperd.

De gedachte was dat de oceaanbodem op een diepte van vierduizend meter de ideale plaats was om de ongewenst restproducten van kerncentrales voor de eeuwigheid te parkeren. Helaas bleken de metalen vaten niet geschikt en berekend voor deze taak en zijn ze in de loop van de tijd massaal radioactieve deeltjes gaan lekken. Radioactief water is niet wenselijk. De radioactieve deeltjes worden opgenomen door planton. Deze micro-organismen vormen de basis van de voedselpiramide in de oceaan en worden gegeten door kleine visjes. Kleine, besmette visjes worden vervolgens gegeten door grotere visjes. Op deze manier introduceer je radioactiviteit in zeediertjes die uiteindelijk bij mensen op het bord liggen. Sinds 1994 is het verboden om radioactief afval in de zee te dumpen.

Recyclen

Vandaag de dag wordt er heel anders naar afval gekeken. Zo wordt onder meer de vraag gesteld: ‘Valt er nog geld te verdienen aan afval?’ Het recyclen van afvalproducten heeft sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw een enorme vlucht genomen en is zelfs big business geworden. Ruim tachtig procent van het afval in Nederland wordt tegenwoordig hergebruikt. Het overige afval wordt in moderne afvalverbrandingsovens gegooid, of in het geval van afvalwater, afgevoerd naar waterzuiveringsinstallaties.

Situatie op Bonaire

Wat is de situatie op Bonaire? Op het Nederlandse duikeiland groeit de bevolking de laatste decennia spectaculair, de teller staat nu op ruim 20.104 inwoners (2020) en de verwachting is dat rond 2025 op Bonaire 30.000 mensen zullen rondlopen. Dus het aantal consumenten op Benedenwindse Eiland neemt de komende jaren een grote vlucht. En meer consumenten betekent meer consumentenproducten en uiteindelijk dus ook meer afval.

Sinds 2004 is het hergebruik van materialen op Bonaire meer en meer in zwang gekomen en probeert men zoveel mogelijk afvalproducten te recyclen. Door het ontbreken van een afvalverbrandingsinstallatie wordt het overige afval op een afvalstortplaats gestort. Daarnaast wordt er helaas op veel plaatsen op Bonaire nog illegaal afval gedumpt. Gelukkig heeft Bonaire tegenwoordig een rioolstelsel. Het afvalwater werd vroeger verzameld in beerputten, zinkputten en septic tanks. Uiteindelijk werd dit water gedumpt in greppels. Helaas ging dit verontreinigde water in de greppels aan de wandel. Uiteindelijk kwam het afvalwater via het grondwater in de oceaan terecht. Hierdoor steeg onder andere het aandeel nutriënten (voedingsstoffen) in het oceaanwater, waardoor algengroei sterk werd bevorderd. Deze ongebreidelde algengroei overwoekerde het koraalrif vervolgens op verstikkende wijze.

Koraalrif

Het koraalrif vormt de basis van het indrukwekkende ecosysteem van Bonaire. Alle 369 vissoorten die voorkomen op het eiland, zijn direct of indirect afhankelijk van het koraal. Met andere woorden; Bonaire is gebaat bij een gezond koraal. En een intact koraalrif is daarnaast de absolute voorwaarde voor de florerende duikindustrie op het eiland. Gelukkig beschikt Bonaire tegenwoordig over een spiksplinternieuwe afwaterzuiveringsinstallatie. Deze afwaterzuiveringsinstallatie heeft een verwerkingscapaciteit van 478.000 liter per dag waarbij 350 kg biologische vervuiling, 74 kg stikstof en 65 kg fosfaat uit het verontreinigde water verwijderd wordt.

Er is ondertussen ook een tweede afwaterzuiveringsinstallatie bijgekomen. Deze afwaterzuiveringsinstallatie wordt in de toekomst gevoed met afvalwater dat vanuit het rioolsysteem wordt aangevoerd. Bonaire is altijd een koploper geweest met het beschermen van zijn milieu. Zo was de oprichting van het Bonaire National Marine Park in 1979 uniek en revolutionair in de wereld. Het afval op het Caribische eiland was nooit een probleem, omdat er simpelweg nooit veel afval werd geproduceerd door de aanwezige bevolking.

Maar de tijden zijn veranderd. De komende jaren zullen op Bonaire grotere afvalstromen opgang komen door de toenemende bevolkingsgroei. De beleidsmakers in Kralendijk investeren nu kolossaal in een infrastructuur om het afval(water) op een optimale manier te verwerken. Ze zullen wel moeten; het eiland is op economisch vlak bijna volledig afhankelijk van het (duik)toerisme. En toeristen willen naast een puntgaaf koraalrif een schoon eiland zonder te hoeven struikelen over illegaal gedumpt afval!

Bekijk het overzicht van de leukste columns over Bonaire